quinta-feira, 19 de janeiro de 2012

quinta-feira, 12 de janeiro de 2012

Esther Bendahan Cohen narra a desintegración do mundo sefardí



'Déjalo, ya volveremos' recolle "a memoria dun pobo que nunca poderá volver", di a autora

.

Por Virxinia Collera


"Dájalo, ya volveremos", díxolle a Reina o seu pai. Ela quería levar consigo a España un armario que encerraba a súa mitoloxía infantil e colocalo na súa nova casa en Madrid. Non puido ser. O episodio non foi dramático pero quedou almacenado na súa memoria. Os xudeus sefardíes que deixaron en Marrocos a súa identidade e a súa cultura tampouco se abandonaron ao drama cando se dirixían a Europa para construírse unha nova vida. Esther Bendahan Cohen (Tetuán, 1964) narra na súa terceira novela, "Déjalo, ya volveremos (Seix Barral), a desintegración do mundo xudeu sefardí e da infancia. "Esta novela recolle a memoria do meu pobo e dunha sociedade que nunca poderá volver ao lugar do que saíu", explicou a escritora e xornalista durante a presentación do libro. Bendahan decantouse por unha voz infantil para articular a narración da novela porque representa unha etapa que descoñece que deparará o futuro. "Para min era máis fácil construír a inocencia para contar a historia, na idade adulta xa tes feridas que che acompañan". A novela arrinca nun momento histórico no que un mundo de centos de anos desmorónase. Reira, unha nena de sete anos que vive en Tetuán coa súa familia, observa con inocencia un ambiente de crecente hostilidade, onde o acoso e a tensión social acaban por empuxar á fuxida da súa familia e de moitas outras. A autora salpica o seu discurso de cifras, datas, datos e referencias dunha cultura, a súa, que apaixonalle. "Estou contenta porque con esta novela puiden suscitar o recordo noutras persoas que coa súa lectura poden evocar historias similares". A inocencia de Raíña non lle resta curiosidade por un mundo adulto que lle fascina, e ao que trata de achegarse con axuda dos xogos propios da súa idade.


Cada noite, a nena e dona Francisca -que coidaba dela e os seus irmáns cando os seus pais estaban fóra- xogaban ao xogo do pasaporte falso. As regras consistían en inventar a historia dun pasaxeiro do barco Pisces. Un pasatempo de ficción pero un navío real. "Ese barco partiu de Casablanca e nel ían moitas familias xudías que buscaban o exilio en Israel. O barco afundiuse na costa de Alhucemas, as familias morreron e a tripulación sobreviviu. Foi todo moi estraño", asegurou a escritora. Ese barco impactou a memoria dos xudeus, e foi aparecendo na vida de Bendahan en forma de recortes de xornais, testemuños, documentais, anécdotas. Por iso, decidiu plasmalo na ficción da novela. "Déjalo, ya volveremos" é a terceira incursión literaria de Esther Bendahan. A primeira, "Soñar con Hispania" (Tantín), escribiuna a catro mans con Esther Benari, e coa segunda, "Desojando alcachofas" (Seix Barral), cultivou un notable éxito. A terceira é, di, a novela que sempre quixera escribir. "Agora é o lector quen debe pór da súa parte".

El País - 16.03.2006