quarta-feira, 29 de abril de 2009

'El humo de Birkenau, De Liana Millu


El humo de Birkenau

Liana Millu

Editoria Acantilado 2005

A CONSTRUCCIÓN DUN RECORDO

Liana Millu, "O fume de Birkenau" (Acantilado e Quaderns Crema) Presentación de Primo Levi

Entre a enorme cantidade de libros que foron publicados con motivo das conmemoracións do 60 aniversario da liberación do campo de concentración de Auschwitz, destaca o dunha autora que, máis que reflexionar, preocupouse por mostrar. Se a literatura é a capacidade de construír imaxes na mente do outro mediante o uso da palabra escrita, a italiana Liana Millu, falecida o ano pasado, alcanzou a máis alta cota nesta arte con "O fume de Birkenau", publicado orixinariamente en 1947 e traducido agora ao castelán por Acantilado e ao catalán por Quaderns Crema. Tiven a sorte de ler este libro no mismísimo campo de concentración de Auschwitz II-Birkenau e, aínda que cheguei a ese lugar algo saturado de lecturas sobre o Holocausto, a forza narrativa dos seis relatos que compoñen este libro, así como a capacidade da autora para evocar algunhas das historias que coñeceu durante o seu cativerio en 1944, devolvéronme a confianza nesa literatura testemuñal que, de tan inmersa no contido, a miúdo esquece o continente. Antes de emprender a viaxe, empapárame coas lecturas de moitos autores que tiveron a triste honra de coñecer o lager de primeira man, pero non conseguira formarme unha imaxe do campo como lugar físico e en moitos casos nin sequera do ambiente que alí se debía respirar. Con todo, a medida que avanzaba na lectura de Liana Mellu, o campo de Birkenau foi enchéndose de personaxes -trasuntos de seres humanos que existiron na realidade- e as imaxes fóronse formando na miña imaxinación con tanta verosimilitude que, cando concluín a lectura, sentín que este libro me ensinou moitas máis cousas sobre o campo de concentración que a multitude de autores que adoitan sinalarse como referentes para a comprensión do Holocausto. No terreo do ensaio, o recentemente publicado traballo de Laurence Ress, "Auschwitz. Os nazis e a solución final" (Crítica), é de gran utilidade para os estudiosos do tema, pero non hai dúbida de que o investigador británico pasa por alto o tema da dor humana para centrarse nos datos históricos sobre a construción, funcionamento e desarmamento do campo. E no terreo da narrativa os títulos "Triloxía de Auschwitz" de Primo Levi, "O home en busca de sentido", de Victor Frankl, "A escritura ou a vida" de Jorge Semprún e algúns libros máis se converteron en exemplos de Literatura Testemuñal repetidos até a saciedade, aínda tratándose de libros cuxos autores se preocuparon demasiado por reflexionar sobre as implicacións daqueles feitos para a comprensión do xénero humano -a este respecto, non hai dúbida de que Primo Levi converteuse nun símbolo deste tipo de literatura, do mesmo xeito que Auschwitz transformouse nun símbolo do exterminio aínda cando non fose o campo onde máis xente faleceu- e demasiado pouco por baixar a mirada ao chan para reconstruír un espazo físico no que se poidan basear os lectores á hora de situar aqueles feitos ou de recrear historias persoais que faciliten a catarse. E esta obsesión pola reflexión é o que provocou que, sempre polo baixo, moitos críticos opinen que non hai demasiada boa literatura sobre o tema dos campos de concentración. En todo caso, hai libros tremendamente e urxentemente necesarios, pero non pola súa literatura, senón pola súa capacidade testemuñal. Porque, aínda que os autores antes citados merézannos o maior dos respectos tanto polo sufrimento que padeceron como polo testemuño que deixaron, esas novelas non conseguen que as imaxes flúan na mente do lector como debesen. Con todo, o libro de Liana Millu deixa de lado a reflexión sobre os feitos presenciados durante o tempo que permaneceu no campo de concentración Auschwitz II-Birkenau, optando por centrarse, simple e sinxelamente, na narración dos momentos que compartiu con outras condenadas. A italiana quere que coñezamos ás persoas que alí morreron porque sabe que estamos perfectamente capacitados para sacar as nosas propias conclusións sobre o significado último do que nos está contando, e deste xeito consegue conmover ao lector dun modo moito máis efectivo: a través da literatura. Desde o primeiro relato, Millu baixa a mirada aos barracóns para mostrarnos historias que estremecerán o espírito dun lector que, ademais, sentirá desde a primeira frase auténticas ganas de meter un pé entre as liñas deste libro, penetrarse na narración e rescatar a todos e cada un dos personaxes que por aquí deambulan. Extraordinarias son as historias de ?A Clandestina?, onde se narran os sufrimentos dunha prisioneira que decide ocultar o seu embarazo para que o neno que leva dentro non termine, como reza o título da recompilación, convertido en fume; de ?Scheiss Egal?, onde se explica o duelo moral que manteñen dúas irmás, unha das cales se alistou ao ?comando das prostitutas? para conseguir comida coa que alimentar á outra, quen á súa vez rexeita dita axuda desde o seu leito mortuorio por considerar que a moral lle impide aceptar uns produtos obtidos mediante unha actividade aos seus ollos pecaminosa; e de ?Alta tensión?, onde se nos mostra a historia dunha nai que cada día ve ao seu fillo, aínda adolescente, deslomándose no campo dos homes, do cal só lle separa un aramado electrificado. E isto sen esquecer a cola de personaxes que van aparecendo ao longo deste libro de relatos que, tendo como fío argumental o campo de concentración, ben podería ser considerado unha novela: adivíñaa que predicir o futuro das presas que se achegan a ela sen importarlles que, nun lugar como Auschwitz, as cartas non farán outra cousa que confirmar o que xa intúen; a muller que se abalanza sobre o soldado xusto antes de entrar no crematorio e que lle empeza gritar "Son a túa nai, son a túa nai"; ou a viúva que, perdendo ao seu marido nunha das seleccións, desexa con toda a súa alma que un compañeiro do seu esposo consiga fuxirse, xa que deste xeito o recordo do home que a amou tamén sairá dese inferno como se encarga de lembrarnos Millu do mesmo xeito que fixera o tamén italiano Primo Levi.

quarta-feira, 22 de abril de 2009

ABC del Mundo Judío. De Moacyr Scliar


ABC del mundo judío

De Moacyr Scliar e ilustrado por Renato Alarcão
Ediciones SM
Edad recomendada: Entre 4 e 6 anos.

Prezo: 12.25 €
ISBN: 9788467531329

Este libro infantil reúne historias dun pobo con máis de 5.000 mil anos de existencia. Un pobo que escolleu crer en Deus único nunha época de moitas divindades, que foi escravizado máis dunha vez, pero que nunca desistiu de ser libre. Un Pobo ante a cal o mar se abriu e a luz nunca se apagou. Un Pobo expulsado do seu país, da súa casa, da súa lingua, levadas en trens de carga a lugares de humillación e morte. Homes que, a pesar diso, non se renderon xamais á tristeza, creando un tipo de humor moi peculiar, que arrinca a risa da propia dor. Neste libro vas descubrir tradicións, festas, obxectos rituais, historia, personaxes, recordos e valores dunha das culturas que está na base da civilización occidental.

Vía Maribel Ferreiro

segunda-feira, 13 de abril de 2009

CUENTO DE LOS SIETE MENDIGOS, EL.


EL CUENTO DE LOS SIETE MENDIGOS
Autor:
RABÍ NAJMAN DE BRATSLAV
Colección:
CÁBALA Y JUDAÍSMO
Prezo: 11,00 €
Páxinas: 96
Número edición: 1ª
Data edición España:
9/2007
Ediciones Obelisco
Descripción:
“Según di a gente, as historias están feitas para facer durmir, pero eu non o creo: eu conto historias para espertar.”
LOS SIETE MENDIGOS é o relato máis célebre de Rabí Najman de Bratslav (1772-1811); tamén é o que máis ten maravillado e intrigado a todos cantos o leron ou escoitado. Desde o lector común ata críticos literarios ou consagrados escritores, todos quedan fascinados ante a riqueza simbólica deste relato. O seu inesperado e abrupto final, moi ao estilo de Rabí Najman, foi obxecto de non poucas elucubracións, pero como afirmara Rabí Nathan, o seu principal discípulo, “a historia do oitavo mendigo só se coñecerá cando chegue o Mesías”.

sábado, 11 de abril de 2009

El listo, el tonto y otros relatos. De Rabí Najman de Bratslav



EL LISTO Y EL TONTO y otros relatos.
Autor:
RABÍ NAJMAN DE BRATSLAV
Colección:
CÁBALA Y JUDAÍSMO
ISBN: 9788497775199
Formato: 13,5 cm x 21 cm
Prezo: 11,00 €
Páxinas: 112
Número edición: 1ª
Fecha edición España: 9/2008
Descripción:
Os contos que compoñen este volume, «El listo y el tonto», «Los niños cambiados» e «La princesa perdida», foron recollidos por Rabí Nathan, o grande discípulo de Rabí Najman, a partir do seu relato oral. Traducíronse directamente do ídish. Ler estas historias é transitar por máxicos sendeiros poboados de pistas que o mestre sementou hábilmente para ir desvelando as claves do seu pensamento, enraizado tanto na tradición cabalística coma na simboloxía universal. As peripecias dos encantados personaxes destes contos, así como os sobrenaturais recursos que despregan nos máis singulares escenarios, asombrarán ao lector, que verase transportado a un universo de maravillas. Glosados, comentados e estudados durante xeracións, estes contos albergan profundas ensinanzas sobre temas tan diversos como os misterios da cábala, o poder da alegría e da fe ou o sentido da vida. A presente edición, preparada por Varda Fiszbein, inclúe unha cronoloxía da breve, pero intensa, vida de Rabí Najman de Bratslav. «Según di a xente, as historias creáronse para facer durmir, pero eu non o creo: eu conto historias para espertar.» Tres contos deliciosos e con mensaxe. Comeza a ler AQUI
Vía Maribel Ferreiro

sexta-feira, 10 de abril de 2009

Alguien vivo pasa. De Claude Lazmann


Alguien vivo pasa
Auschwitz, 1943; Theresienstadt, 1944


Autor Claude Lazmann


Editorial Arena Libros, S.L
ISBN: 978-84-95897-29-9
Precio: 7.59 €


O 23 de xuño de 1944, a poucas semanas do desembarco dos Aliados en Normandía e a máis de mil quilómetros de distancia, preto de Praga, ultímanse os preparativos para unha visita importante. Por primeira vez o réxime nazi vai consentir unha visita de inspección a un campo de concentración. Os delegados internacionais quedan sorprendidos polo que ven: xardíns e parques de xogo rodeados de tulipans, un pavillón de concertos onde unha orquestra ensaia o Requiem de Verdi, un teatro concibido para espectáculos de ballet e cabaret, un café restaurante, unha hospedaxe ben provista, escolas, bibliotecas... Os prisioneiros xudeus aparentemente están en bo estado de saúde, saúdan ledos desde as xanelas, os nenos saen da escola cantando en fila de dous en dous, o correo entrega puntualmente paquetes e cartas, as mesas están servidas e as racións son moi abundosas. Despois dunha visita de catro horas, o xefe da delegación da Cruz Vermella, Maurice Rossel fai un informe detallado, exaltando as máis que aceptables condicións de vida dos prisioneiros de Theresienstadt, a quen, con todo, non lles espera senón a deportación a Awschwitz-Birkenau e a morte. O mesmo Maurice Rossell é entrevistado tempo despois por Claude Lanzmann. O contido desa conversa é filmado e, tirado do proxecto inicial de Shoah, vén constituír unha nova película: Alguén vivo pasa. E, do mesmo xeito que sucede con Shoah, o texto adquire unha dimensión no momento en que, convertida en libro, dáse á lectura. Impactante e demoledor texto.

quarta-feira, 1 de abril de 2009

O Relato Hebraico. De Xosé Chao Rego


O relato hebraico : A Biblia contada dende a lareira
Xosé Chao Rego
Edita TresCtres
Ano 2001
Idioma Galego
434 páxinas

Despois de 50 anos coa Biblia como instrumento de traballo, o teólogo galego Xosé Chao ofrécenos un achegamento actual á que é a obra literaria máis difundida de toda a historia, escrita ao longo de máis de mil anos, polo que resulta precisa unha aproximación desde a realidade presente para entendermos mellor ese texto de non doada lectura.
Para máis información: Descargar