quinta-feira, 31 de maio de 2007

EL GATO DEL RABINO de Joann Sfarr

“El Gato del Rabino: 5. Jerusalén de África”

Un dos autores dos denominados da Nouvelle Bande Dessinée publicados por Norma Editorial. O quinto tomo das aventuras filosófico existenciais de “El Gato del Rabino” que leva por título “Jerusalén de África”. De novo Joann Sfar, un dos máis populares membros de esa nova xeneración de debuxantes que conseguiron rachar co convencional, presenta unha máis das súas moi intimas historias das que é protagonista o gato do Rabino, o que da nome á serie e onde temos unha pintura rusa e unha aventura por toda África á procura da doceava tribu de Israel.Edita: Norma Editorial

quarta-feira, 30 de maio de 2007

ADOLF de Osamu Tezuka


A IMPORTANCIA DE CHAMARSE ADOLF
Os que coñezades as obras publicadas dentro da colección Trazado de Planeta DeAgostini, sen dúbida saberedes da excelente calidade de todas elas, tanto se falamos do excelso coidado co que foron tratadas devanditas edicións como ao referirnos ás calidades artísticas dos cómics en si. “From Hell”, “Gorazde”, “Mort Cinder” ou “Maus” son algúns exemplos destas obras seleccionadas de entre o mellor que se produciu nos distintos xéneros do cómic, auténticas obras mestras que ben non foran publicadas antes en España, ou non con demasiado acerto (“Maus”, por exemplo, foi impresa integramente en español por primeira vez na súa edición de Trazado).
E dentro da serie de títulos que conforman a colección, hai que mencionar especialmente a “Adolf”, talvez a obra máis madura de Osamu Tezuka. Adolf foi a primeira serie que apareceu coas características que mellor definen á colección Trazado: un formato que sempre intenta ser o máis apropiado á obra, unha calidade inmellorable e a exhaustiva laboriosidad coa que se levan a cabo as edicións. A pesar de que o tempo que transcorreu desde esa primeira edición non é excesivamente elevado (tan só tres anos), o éxito de “Adolf” foi tal que os cinco libros de que consta a obra atópanse practicamente esgotados. A partir da súa publicación en España, “Adolf” foi galardoado no noso país en numerosas ocasiones: obtivo o premio á mellor obra estranxeira en dous ocasiones (Expocómic 2000, Salón do Cómic de Xixón 2001); o premio ao mellor manga por votación popular noutros dous (Salón do Cómic de Barcelona 2000 e 2001); Mellor Cómic do ano 2000 (Rockdelux 2001) e obtivo outra nominación á mellor obra estranxeira (Salón do Cómic de Barcelona 2001). Perante tal resposta do público e da crítica, Planeta DeAgostini decidiu realizar unha segunda edición dos cinco libros (terceira no caso do número un) dunha serie tan interesante como esta, que sempre reporta unha satisfactoria lectura tanto para os habituais afeccionádevos ao cómic como para os infrecuentes lectores exógenos.
Nesta nova edición se corrixe e mellora a anterior, poñendo gran coidado en detalles como a inserción do logo da colección Trazado e tamén en asimilar o aspecto exterior de “Adolf” ao do resto dos títulos da mesma, como por exemplo “Buda”, obra tamén de Tezuka, coa que comparte o formato.A importancia de chamarse Adolf; Kamil, Kauffmann ou Hitler, como os tres personaxes aos que alude o título da serie, non deixa de ser unha mera coincidencia. Os protagonistas da historia son Adolf Kamil e Adolf Kauffmann, dous amigos que verán moi claras as súas diferencias ao estoupar a Segunda Guerra Mundial. Kamil é xudeu, e aínda que considérese xaponés por haberse criado alí, o estigma da súa relixión é moi forte nesa época.
En fronte, Adolf Kauffmann, fillo dunha xaponesa e un diplomático alemán pertencente ao réxime nazi.“Adolf” conta a historia da relación desencontrada entre eles; conta a historia de Adolf Hitler, un ditador megalómano, a veces ata paródico, e da guerra que orixina a súa tolemia; conta a historia de Sohei Toge, un xornalista que arrisca mil veces a vida por descubrir e protexer a verdade, unha verdade que podería revolucionar o mundo no que se moven os personaxes, e que non deixa de ser o mesmo mundo real que viviu esa Segunda Guerra Mundial; “Adolf” conta a historia da evolución deses complexos personaxes entre 1936 e 1983, centrándose principalmente nos anos da guerra pero, sobre todo, “Adolf” fala das persoas.
Por isto hai que sinalar a importante labor documentalista levada a termo por Tezuka para a correcta recreación do período histórico que representa na obra e que, non esquezámolo, a el tocoulle vivir de primeira man. Sen dúbida a clave do éxito dun cómic como “Adolf” non está tan só no estupendo arte do seu autor, tan persoal e característico por outra parte. “Adolf” ten unha sólida estructura narrativa, unha ucronía talvez, pero perfectamente aplicable á historia que coñecemos, á historia das relacións humanas nos tempos difíciles, ás historias de amizade, de lealdade e de perseveranza, uns valores que impregnan importantemente aos personaxes de Tezuka. “Adolf” é unha obra que pretende reflectir estes valores, que pretende reflectir os tempos pasados. Aínda que “Adolf” é, ao fin e á corda, só unha historia.

quinta-feira, 17 de maio de 2007

EMBASSY E A INTELIXENCIA DE MAMBRÚ de Patricia Martínez de Vicente


Novela histórica escrita cunha perspectiva antropolóxica social, na que Patricia Martínez de Vicente relata as auténticas experiencias humanitarias dos seus pais en España en unión á MI15 e MI16 durante a II Guerra Mundial. Baséase nos testemuños maternos, os seus recordos infantís e o diario do seu pai escrito en 1942, ademais das súas memorias publicadas por Doubleday en N.E en 1961. Unha información contrastada con documentos dos arquivos británicos e o Ministerio de Asuntos Exteriores en Madrid, citada na bibliografía.

Cos seus pais como protagonistas, a autora saca ao resto dos carácteres da vida real como participantes dos salvamentos clandestinos de refuxiados e indocumentados xudeus que fuxen a través de España nos anos 40 escapados do III Reich. Unha maioría que era trasladada ao campo de concentración en Miranda de Ebro e outras prisións fronteirizas. Rescatados en nome da Embaixada Británica en Madrid e en combinación con Cruz Vermella Española, o doutor galego Eduardo Martínez Alonso, xunto aos diplomáticos británicos, no seu dobre rol coa MI15 e MI16, encargaranse de evacualos por Portugal ou Xibraltar. Durante estas visitas regulares a Miranda de Ebro, o doutor e os seus amigos diplomáticos inventan estratéxicas para salvar milleiros de vidas con falsos certificados médicos e outras estratexias.

Tras un difícil periplo pola xeografía española, para a saída ás fronteiras, o doutor os agocha na súa propia casa, en Madrid, ou na familiar de Vigo e Redondela. Igual que fai Margarita Taylor na súa, sobre as dependencias do salón de té Embassy no Pº da Castellaba 12 de Madrid, xunto aos cooperantes que colaboran por todo o país. Unha vez en Galiza e en asociación con tres mariñeiros de Redondela, logran pasalos clandestinamente a Portugal, ou depositalos nos buques británicos fondeados na Ria de Vigo. Labores que se dirixían a partir das oficinas centrais de Whitehall en Londres e levaban a cabo xunto aos diplomáticos ingleses no seu dobre función co Servizo Segredo Británico a partir da embaixada en Madrid.

"Embassy e a Intelixencia de Mambrú" relata a historia humana e os entramados, clandestinos dalgunhas redes de evacuación aliada ao seu paso pola Península Ibérica, desde as fronteiras pirenaicas ate Xibraltar, ou Portugal. Debido aos impedimentos para lograr os visados de paso por España, e os salvocondutos para viaxar polo país, cun goberno altamente influenciado pola política do III Reich, os aliados tiveron que levar adiante estes rescates, burlando á propia Gestapo en Europa e España.
Como escribe en 1946 o entón embaixador, Sir Samuel Hoare, entre 1940-44 chegáronse a salvar ilegalmente máis de 30.000 xudeus do nazismo con estes e outros procedementos similares. Ate a publicación de Embassy e a Intelixencia de Mambrú no 2003, apenas se sabía destas colaboracións. O salón de té Embassy, un dos centros sociais mais elegantes de Madrid, era ao mesmo tempo o lugar de acubillo e reunión dos rescatadores na capital. Alleos á embaixada alemana que tiñan enfronte, e aos axentes da Gestapo que merodeaban polo salón.

Cun importante protexo testemuñal, bibliográfico e documental sostido por unha seria investigación de anos nos arquivos españois e ingleses, para confirmar os testemuños familiares e os seus escasos coñecementos persoais, a autora presenta na súa primeira novela publicada en España, tamén por primeira vez, un capítulo da historia contemporánea practicamente descoñecida. E cun final auténtico e feliz.

Versión 2006

A partir do Freedom of Information Act do 1 de xaneiro do 2005 e ao quedar desclasificados nos National Arquives británicos moitos documentos do Servizo Segredo relacionados coa II Guerra Mundial, Patricia Martínez de Vicente logrou atopar os 3 arquivos con máis de 200 páxinas de información que se refiren ao caso concreto do seu pai, o doutor galego Eduardo Martínez Alonso e a súa colaboración humanitaria e informativa entre España e Inglaterra como colaborador da MI15 durante a II Guerra Mundial.

Apoiada nos devanditos documentos e mantendo o texto orixinal, baseado nos testemuños familiares, como preséntase na edición do 2003, na nova versión do 2006 de Embassy e a Intelixencia de Mambrú, a autora engade un breve epílogo explicatorio, incluíndo as copias dos documentos dos arquivos británicos que avalan as experiencias descritas na versión anterior.

Como información complementaria, engadiu que no momento actual prepara unha segunda novela, igualmente referida aos salvamentos en España durante a II Guerra Mundial (sen título aínda) onde abarca outras rutas de evacuación, a partir dos Pirineos ate Portugal e Xibraltar. A finalidade principal é unir a través de personaxes reais e ficticios as operacións de salvamento realizadas en Madrid e Barcelona. Os eixes centrais en España do Servizo Segredo Británico, MI15, MI16 e MI19, que operaban a partir da Embaixada en Madrid e o Consulado de Catalunya en Barcelona, igualmente documentada en feitos reais

terça-feira, 15 de maio de 2007

GALICIA EN GUERRA de Eduardo Rolland



Galicia en guerra
Eduardo Rolland
Por Samuel Solleiro
Vivimos en tempos de desenmascarar tópicos. E un dos gordos, dos importantes, o rei de todos os tópicos, se callar, para os que somos de por aquí, é ese da GZ radicalmente rural até case onte. O da GZ-caracol que vai tan devagar que pensa que é o século XIX porque saca a cabeza pola fiestra e chove aínda que a poucos quilómetros celebran xa o XXI, e que leva séculos agochada na súa cuncha e por iso esvaran por ela todas as novidades que traen os tempos e, pase o que pase ao seu redor, ela é testemuña cega, xorda e muda (tanto que nen testemuña chega a ser) duns acontecementos que sempre lle veñen demasiado grandes.
E aquí Eduardo Rolland, que de molusco semella ter máis ben pouco, responde simplemente que non. O seu libro demostra que na GZ teñen pasado cousas importantes e que, precisamente, ese tópico da GZ-caracol, ten funcionado como unha das máis intelixentes estratexias do poder para que esas cousas importantes pasasen sempre insultantemente desapercibidas.

En Galicia en guerra o contexto é a Segunda Guerra Mundial. O Estado español de Francisco Franco era supostamente neutral, e por se a suposta neutralidade esa non abondase, GZ era, tamén supostamente, unha selva acrítica de vacas, lobos e sancristáns na que non se ía xogar un conflito tan importante como a Segunda Guerra Mundial. E no entanto, as investigacións de Eduardo Rolland sacan á luz que si. Que GZ tivo máis importancia na guerra da que se pensa. Nárranse aquí, entón, algúns casos nos que GZ estivo "no mundo" nos anos 30 e 40. Uns máis coñecidos e outros completamente novos polo menos en letra impresa, todos eles aterradores.
A saber: un desfile triunfal da Wehrmacht en Vigo xusto antes de invadir Polonia, unha enorme antena para submarinos levantada polos nazis en Arneiro (Cospeito), os anos da febre do volframio, o uso máis habitual do que se pensa dos portos de Vigo e Ferrol para reabastecemento dos submarinos alemáns, a División Azul, os galegos en Mauthausen, os ataques dos aliados aos pesqueiros galegos sospeitosos de espionaxe, a arañeira de axentes e institucións nazis que chegou a ser Vigo, o uso desta cidade como refuxio e lugar de embarque a Arxentina de persoeiros do partido como o malencarado Walter Kutschmann e outros. E nós sen sabelo.
O libro de Eduardo Rolland explica isto todo con eficacia e con humildade. É unha crónica que resulta dun traballo serio en arquivos e hemerotecas, e transmítea sen pretensións, crudamente, sen dicer máis do necesario e sen pensar polo leitor. É un libro pequeno, o material tampouco é tantísimo, suponse, e tampouco consiste nunha extenuante treboada de datos e datas sen tregua que talvez se soportase mal. Os capítulos máis coñecidos polo público, como o da División Azul ou o das minas de Volframio están narrados sabendo que o leitor algo coñece do tema e entón adoptan por momentos formas xornalísticas diferentes e máis dinámicas, como a entrevista ou o testimonio. E para quen, polo motivo que for, teña ganas de listas, o libro inclúe algunhas, até agora inéditas: galegos mortos en Mauthausen, submarinos afundidos nas costas de aquí, listaxe de nazis buscados polos aliados no Estado español, estas cousas.Que Francisco Franco simpatizaba claramente co bando alemán e que a súa neutralidade non era unha neutralidade auténtica, é ben sabido.
Que GZ non era, en realidade, ese caracol que se pensaba e se houbese que comparala con algún molusco sería máis ben un polbo (porque vive do mar e porque a cuncha a leva por dentro), era unha idea que antes ou despois había que pór sobre a mesa. Mais o que subxaz neste Galicia en guerra(e se non subxaz sempre pode o leitor coa súa bendita omnipotencia facer subxacer) é a condición de lixeira de España que foi GZ através dos tempos. Un lugar deliberadamente a monte no que Francisco Franco verqueu impunemente todos os refugallos que, de portas a fóra, o réxime prefería non ter á vista polo que puidese pasar. En días de desafortunado revival nos que se tende a pensar o franquismo como un conglomerado de cancións de Los Brincos, sofás de skai e Gaby, Fofó e Miliki é máis urxente que nunca situalo no seu auténtico contexto histórico: o dos fascismos europeos. O anaquel da historia do que nunca debeu saír e saíu.

segunda-feira, 14 de maio de 2007

PROBLEMAS LOXÍSTICOS DUN FILOSEMITA


Problemas logísticos dun filosemita
Por Mihály Dés
En comparanza con calquera outro tempo pretérito, a aceptación social dun suxeito "filosemita" mellorou considerabelmente: a súa mortalidade, por exemplo, parécese á dos seus concidadáns e a súa integridade física sería a envexa dos seus semellantes doutrora. Pero como un está educado no precepto da infatigable mellora, permítome sinalarlles algúns puntos en que poderiamos perfeccionarnos aínda máis, con especial atención ao referido campo logístico.
Pero, por que precisamente a loxística? –podería preguntar algún lector. Home –contestaríalle eu–, a partir do punto de vista do que nos reniu aquí, a loxística é un terreo sumamente significativo. E vou a porlles un exemplo concreto, porque tampouco me van crer se lles digo iso de palabra de honor. Trátase dun libro publicado en Zaragoza recentemente, polo tanto, en principio non hai ningún impedimento para corroborar as miñas afirmacións. Digo en principio, porque por mor dos mentados problemas loxísticos, ao mellor custaralles atopar devandita publicación.
Case mellor, entón, que lles presente o libro. As historias auténticas sempre parten dun pecado orixinal. No noso caso, este fai a súa aparición xa no mesmo título: "En defensa de Israel". Trátase dun volume colectivo no que dezanove intelectuais españois, cataláns e latinoamericanos (algúns deles xudeus) se conxuran para cumprir co prometido no título. Así é, xa pillárono vostedes: Que desfachatez eses ao tratar de defender un país do que ate José Saramago abomina? Así que, tal como era de esperar, o proxecto non progresou. Ningunha editorial española estaba disposta a prestar o seu nome a semellante fechoría, e iso que súas compiladores insistiron durante máis de dois anos ata que o modesto pero temerario selo de Zaragoza, Libros Certeza, terminouse por apiadarse deles.
O curioso é que a maioría dos autores (o mexicano Enrique Krauze, o uruguaio Roberto Blatt, os arxentinos Marcos Aguinis, Horacio Vázquez Rial ou Marcelo Birmajer, os españois José Jiménez Lozano, Gabriel Albiac ou Reis Mate, os cataláns Valentí Puig, Joan B. Culla, Pilar Rahola ou Vicenç Villatoro, entre outros) non só non teñen problema algún para publicar individualmente, senón que as súas editores perséguenos para sacarlles un orixinal e ata ofrécenlles contratos antes de que escriban unha liña. Por suposto, as tribulacións logísticas non cesaron cando por fin lograron publicalo. Segundo comentáronme os seus impulsores, ningún dos lugares onde habitualmente preséntanse libros en Madrid prestouse a tan desafiante acto.
Finalmente, a presentación fíxose nun hotel madrileño, co secretismo e as medidas de seguridade que corresponde a unha conspiración xudeomasónica. Da distribución deste libro non podo aportar datos, pero se unha editorial maña tería problemas ata para colocar O código dá Vinci, poden imaxinar cal terá sido o destino desta obra subversiva. Por outra parte, o normal sería que un libro tan escandaloso, e firmado por unha pléiade de autores notables, chamase a atención. Non foi así, e aposto a que moi poucos de vostedes souberon da súa existencia. Tan firme e continuado rexeitamento non pode ser casual. Eu, que lin o libro, podo confirmar as peores sospeitas. Non sei nin por onde empezar. Como tónica xeral, todos os autores si mostran doídos, a veces incluso irritados, por un suposto trato discriminatorio para Israel. É certo que ningún deles defende esta ou aquela política concreta, pero a diferenza da maioría dos adversarios de Israel, todos avogan polo seu dereito a vivir en paz e con certeza.
Aínda que sexa por pura astucia, tampouco ningún dos textos ten unha mala palabra para o Islam, os palestinos ou os árabes, e en cambio, a maioría deles reivindica a creación dun Estado Palestino. Esa sospeitosa xenerosidade se ve empañada pola inclemente crítica dispensada ás organizacións terroristas, as tiranías islámicas que as amparan e a complicidade da maioría dos medios de comunicación de España.
E iso non é todo. Gabriel Albiac, por exemplo, ten a desfachatez de fuchicar nos entullo de Yenin –eses que inspiraron a Saramago a comparalo con Auschwitz–, e demostrar con datos avalados polo Fuman Right Watch e a propia ONU, que o xenocidio que sacudiu aquela vez o mundo consistiu en 52 mortos palestinos, a maioría deles, terroristas armados e 27 soldados israelís. Krauze sinala a presenza dunha forte corrente política, mediática e intelectual en Israel a favor da paz, o consenso e as conseguintes renuncias, pero nega que exista a mesma actitude no lado palestino. Noutro rexistro máis historicista, o catalán Joan B. Culla intenta desvincular o sionismo –un movemento en principio de esquerdas e ata igualitario– da lacra racista e genocida coa que cubrírono as décadas. Varios dos autores (Aguinis, Blatt, Vázquez Rial, Rahola…) non teñen reparos en declarar que, para ben ou para mal, Israel representa a modernidade na zona, e a súa caída supoñería un irreparable golpe para o mundo enteiro, incluídos os pobos árabes. Finalmente (para interromper nalgún punto estas jeremiadas), Valentí Puig chega ao extremo de falar de dobre rasero, e apunta que as auténticas masacres dos palestinos foron perpetradas polos seus rivais árabes –como en Xordania (1970) ou en Siria (1982)–, cuxas ducias de miles de mortos non espertaron protestas comparables ás que provoca calquera acto de Israel.
Non é necesario seguir desenmascarando esta apoloxía colectiva dun país que, segundo unha opinión bastante xeneralizada, é o máis daniño, perigoso e racista do planeta, tal como definírono, entre outros, máis de tres mil organizacións sociais no Congreso Mundial Contra o Racismo de 2001. En resumo: entraña certas dificultades facer públicas opinións como o que representa En defensa de Israel, pero non houbo ningún problema para editar libros que propoñen que as xudeus estaban detrás dos atentados contra as Torres Xemelgas. Chegado o caso, tampouco habería dificultade para publicar os ensinos de Bin Laden. Máis ben ao contrario. Como tampouco protesta ninguén polo feito de que o caso do neno da Garda –asasinado polos “malvados xudeus” con fins rituais– estea presente en varias edicións actuais dos contos e lendas de España.
Outro exemplo o atopamos na bibliografía dun ensaio que acaba de publicar Riopiedras sobre Os protocolos dos sabios de Sión (Hadassa Ben-Itto: A mentira que non quixo morrer) na que aparecen varias traducións recentes dese terrible panfleto antisemita. Consciente de seu indefendible postura, o filosemita non pide moito á sociedade multicultural e pluridemocrática. Non vai ser tan parvo como para propoñerlle á opinión pública e mediática certa obxectividade, ou convidarlos a coñecer os feitos que con tanta paixón xulga. O filosemita do século xxi é moito máis modesto e conformaríase co mesmo trato que se lle dispensa a un antisemita. É unha simple cuestión de loxística.

sábado, 12 de maio de 2007

GEOGRAFÍA LINGÜÍSTICA DEL JUDEOESPAÑOL


Por Vítor Meirinho
The Graduate Center, CUNY
Xeografía Lingüística do Xudeoespañol é unha obra extensa (cunhas 350 páxinas de texto máis outras aproximadas 200 de mapas e apéndices) na que a Aldina Quintana Rodríguez, da Universidade Hebrea de Xerusalén, fai unha detallada aproximación descritiva, tanto diatópica como diacrónica, ao xudeoespañol. Nótese que este nome, o de «xudeoespañol», fai referencia á lingua de orixe ibérico falada nos Balcáns, Grecia e Turquía, e non inclúe a haquetía, ou sexa, a lingua falada polos sefardís de Marrocos; aínda que neste libro fanse bastantes referencias contrastivas a unha e outra variedade.
A tentativa de debuxar unha xeografía lingüística do xudeoespañol é sen dúbida ambiciosa e implica varios problemas, dos que a autora é moi consciente. Faino así notar na primeira parte (sobre a metodoloxía usada e as fontes): durante o século XX o xudeoespañol foi practicamente varrido das comunidades onde se desenvolveu (tanto pola creación dos estados nacionais resultantes da fragmentación do imperio turco, como pola II Guerra Mundial, como pola creación do estado de Israel), e como ben indica Aldina Quintana, os informantes de que se ten que valer hoxe os investigadores fosen rexeitados hai un século, cando se emprenderon outros estudos descritivos que hoxe teñen un valor duplo entrementres que a súa importancia testemuñal é fundamental a partir da ruptura ou erosión acelerada da maior parte das comunidades lingüísticas xidías.
Sen embargo, a comprensión que Quintana ten deste problema respecto ás fontes, unida á erudición que a autora transparenta —non só da realidade lingüística propiamente dita senón tamén, o que é moi importante, das circunstancias históricas que a inflúen—, fai que Aldina Quintana poida salvar esta dificultade. Para iso, a autora sérvese de traballos anteriores, de entrevistas, documentos sonoros, glosarios, e dun gran número de escritos de varias épocas, tanto impresos coma manuscritos. As fontes que manexa Quintana son moi numerosas, e isto, integrado nunha intelixente comprensión sociolingüística —implícita en todo o traballo— permítelle trazar un extenso e —dentro das posibilidades— pormenorizado mapa dos varios aspectos gramaticais que son descritos en Xeografía Lingüística do Xudeoespañol.
A estrutura do libro é nitidamente esquemática: á primeira parte, introdutoria, séguelle unha segunda na que describe a variación nos niveis fonético e fonolóxico do xudeoespañol, coa descrición primeiro do sistema vogálico e despois do consonántico, analizando cada unha das variacións en cuestión (reducións, neutralizacións, cambios de articulación, etc). Séguelle un capítulo terceiro, sobre a variación morfolóxica, un cuarto sobre a variación sintáctica, un quinto sobre a variación léxica e un sexto capítulo sobre a variación semántica.
Finalmente, as conclusións fan unha interpretación xeral dos datos expostos nos capítulos precedentes. En Xeografía Lingüística do Xudeoespañol os lectores non toparán unha perspectiva metodolóxica particularmente innovadora, o que non parece ser o propósito da autora. Ao contrario, a obra adscríbese á dialectoloxía estrutural, o que probabelmente vaia en consonancia co tipo de material que se pode manexar neste caso, así como co tipo de conclusións a que se pretende chegar. O que si se notará en particular é o enorme coñecemento que se deixa ver neste libro —xa de por si grande en número de páxinas— cuxa «extensión interior» aumenta se temos en conta a profusión de datos e a concisión con que son relatados. Por iso, Xeografía Lingüística do Xudeoespañol ten un particular valor como unha excelente guía para coñecer as características e procesos históricos da lingua romance dos xudeus do Este de Europa. Máis que un libro de lectura rápida, os interesados no xudeoespañol poden topar aquí un recurso eficaz (cuxa estrutura sistemática facilita a consulta) para coñecelo na súa situación dialectal; local e temporal. Ao mesmo tempo, a obra de Aldina Quintana non deixa de ter outros valores. En particular, saliento que a súa lectura permite facerse unha boa idea de cal foi a chamada «historia externa» do xudeoespañol.
Aínda que o libro non se postule estritamente como unha «historia social» da lingua, as variacións que se describen son case sempre explicadas en relación coa historia das comunidades xudeas do Este europeo. Desta forma, Aldina ofrece un bo retrato das diferenzas entre o xudeoespañol dun lado e outro do mar Adriático en relación coa diferente recepción dos xudeus portugueses nesas comunidades; ou de como a institucionalización dos estados nacionais no século XIX transformou cualitativamente a dinámica sociolingüística dunha lingua que, se ben ate entón fora pluricéntrica dentro da súa relativa unidade, non fora tampouco influída como foi desde entón por cada unha das linguas con que estaba en contacto, ate alterar radicalmente o seu aspecto e practicamente dar conta do xudeoespañol.
Por todo isto, a utilidade de Xeografía Lingüística do Xudeoespañol é dobre: por unha parte, realiza o seu propósito de ser unha xeografía lingüística diacrónica; e polo outro é tamén un excelente recurso para entender como se formou esa xeografía lingüística.

domingo, 6 de maio de 2007

HERMANO HITLER y otros escritos de Thomas Mann


Artigos e ensaios de Thomas Mann dedicados á 'cuestión xudía' publícanse en español.

A editorial Global Rhythm Press publica, por vez primeira en España, todos os artigos, entrevistas e ensaios que o escritor Thomas Mann dedicou á controvertida "cuestión xudía"' no volume "Hermano Hitler y otros escritos sobre la cuestión judía".
Esta heteroxénea compilación de textos, traducidos por Rosa Sala Rose, non pode lerse só coma unha análise do antisemitismo, senón tamén como unha aproximación ás raíces decimonóniccas da cultura alemana da man do autor de "A montaña máxica". Os textos que comprenden o volume, escritos entre 1893 e 1948, son un testemuño e unha clave de acceso para a comprensión dunha época, un país, unha cultura e un personaxe, que continúa sometido ás interpretacións políticas e forcexeos políticos. Nos textos que compoñen "Hermano Hitler y otros escritos sobre la cuestión judía", Thomas Mann denuncia os campos de exterminio que as autoridades nazis negaban, a impostura do réxime ou mostra a súa preocupación polo devenir cultural de Europa. No texto "Hermano Hitler", de 1939, o autor cualifica ao ditador nazi como "un pouco desagradábel e vergoñoso", pero avoga por "non pechar os ollos diante da realidade da súa existencia" porque "máis alegre e máis produtivo có odio é recoñecerse a si mesmo, a predisposición a fundirse co aborrecible, por moito que iso poida conlevar risco moral de esquecer o "non". Mann viviu nas carnes da súa muller e do seu editor a persecución aos xudeus. As súas reflexións sobre a xudeofobia e o antisemitismo nacen e desenvólvense nos pregos dunha orgullosa, ao par que atormentada, identidade xermánica. O escritor, que viviu exiliado desde 1933, non lamentou a perda da propia patria xeográfica e política. "Onde estou eu, está Alemaña", asegurou.


Thomas Mann (Lubeck, 1875 - Zurich, 1955), Premio Nobel en 1929, debido á súa oposición ao réxime nazi como demostrou en seu "Oíde, alemáns: discursos radiofonicos contra Hitler", viviu exiliado en Suíza e Estados Unidos. É autor de obras como "Os Buddenbrook", "Morte en Venecia" e "Doutor Faustus".