quinta-feira, 20 de dezembro de 2007

Israel. Onttem e Hoje. De Joshua Ruah e Esther Munczenik


Israel. Ontem e Hoje
de Joshua Ruah , Esther Muczenik
Preço: EUR 18,90/ EUR 15,12
Editor: Difel
ISBN: 9789722908498
Ano de Edição/ Reimpressão: 2007
N.º de Páginas: 400
Idioma: portugués
Um abrangente e culturalmente fundamental projecto editorial sobre a História do Estado de Israel, com textos de: António Marujo, Avraham Milgram, Colette Avital, Francisco José Viegas, Henrique Cymerman, Jacob Ritten, João Marques de Almeida, João Pereira Coutinho, Manuela Franco, Nava Tevet, Pinhas Bibelnik, Vasco Rato, entre outros. Nos mapas medievais, Jerusalém era o centro do mundo. E em muitos aspectos continua a sê-lo do ponto de vista dos meios de comunicação internacionais. Os jornalistas costumam dizer que basta deixar uma câmara de televisão ligada, a gravar apenas meia hora em qualquer cidade de Israel, ir tomar um café e no regresso verificar: «Já temos uma reportagem.» Não há nenhum país no mundo com tanta riqueza humana, contradições, raças, religiões, línguas, conflito e drama como neste pequeno país do tamanho da Galiza, cenário do best-seller n.º 1 da humanidade, a Bíblia. «Demasiada história para pouca geografia», costumava dizer o fundador do Estado, David Ben-Gurion. Como comentava um jornalista japonês, Israel e o Médio Oriente são por excelência o parque de atracções dos jornalistas. E eu acrescentaria que frequentemente se limita a ser a vertiginosa montanha russa do mundo jornalístico. Há, actualmente, 28 conflitos abertos no mundo, 25 deles islamitas: de Caxemira até à Chechénia, do Sudão até à Palestina. Nenhum deles, no entanto, goza da cobertura que tem o Médio Oriente. Haim Weizmann, o primeiro presidente do Estado de Israel, questionava-se há mais de 50 anos: «O que é que nos distingue dos outros povos?», ao mesmo tempo que respondia: «Somos exactamente o mesmo, só que um pouco mais.» Henrique Cymerman
(…) Este pedaço de terra mais pequeno do que o Alentejo tem um passado que se perde na noite dos tempos; nele nasceram religiões que influenciaram decisivamente o devir da humanidade; ponto de passagem entre os continentes, foi objecto de incontáveis disputas; foi cobiçado, idealizado, celebrado em verso e em canto, sacralizado e venerado, investido pela paixão religiosa e política como talvez nenhum outro em toda a terra. Assim foi no passado, assim é no presente… (…) Jorge Sampaio

Dossier K, de Imre Kertész


Dossier K
Autor: Imre Kertész
Editorial Acantilado. Barcelona (2007).
207 páxs.
16 Euros.
Imre Kertész (Budapest, 1929), premio Nobel de literatura 2002, di que a orixe deste libro está nunhas conversacións gravadas co seu editor, Zoltán Hafner, nos anos 2003 e 2004. Baseándose nestas conversas, decide manter a estrutura da entrevista e escribir este libro plenamente autobiográfico. O seu interlocutor é unha especie de heterónimo que sabe demasiadas cousas sobre a vida de Kertész e que pregunta de xeito incisivo, nada compracente, levando ás veces a contraria ao seu entrevistado. Kertész explaiase sobre aspectos que abordou doutro xeito nos seus libros máis coñecidos, en especial en "Sen destino", "Fracaso" e "Diario da galera". En toda a súa obra hai unha proxección do autobiográfico, convertido en ficción novelesca pero que ten unha inmediata conexión con feitos dunha vida marcada pola experiencia de Auschwitz e polo peso dos totalitarismos, temas que abordou na súa interesante colección de ensaios "Un instante de silencio no paredón". Neste longo diálogo, Kertész fala dos temas que máis lle preocupan: a relación entre realidade e ficción, as cicatrices do Holocausto, a súa singular experiencia xudía, a súa tímida e etérea relixiosidade, a presenza do mal, a obsesión das ditaduras por aniquilar aos individuos... Estes temas de fondo son abordados ben de xeito directo ou a través das referencias á súa biografía. Kertész relata moitos episodios familiares, como a separación dos seus pais e os feitos que rodean o argumento da súa novela máis celebrada, "Sen destino", que relata en clave novelesca a súa deportación, con catorce anos, aos campos de exterminio de Auschwitz e Büchenwald. Tamén fala do seu ingreso no partido comunista húngaro e a súa posterior decepción, da triste e gris vida nun réxime totalitario, das súas inquietudes literarias, dalgunhas das lecturas que máis lle marcaron (Thomas Mann, Albert Camus, Thomas Bernhard, Platón, Schopenhauer...), o seu fracasado matrimonio, o tardío éxito literario... O libro serve de excelente complemento á súa carreira literaria, pois axuda a profundar nese obsesivo, pesimista e agónico eu, que é a materia narrativa de todas as súas inquietantes obras.
Edita: Acantilado

domingo, 16 de dezembro de 2007

A Conspiração Judaico-Maçónica, de Alain Goldschlager e Jaques Charles Lemaire


A Conspiração Judaico-Maçónica
Autor: Alain Goldschläger e Jaques Charles Lemaire
Nº páxs: 148Formato: 150 x 230 mm /// Xénero: Ensaio
Idioma: portugués
PVP: 17,85 € (17 € + IVA)

Cal é o poder efectivo da masonaria na orde mundial? Desfacer todas as dúbidas en torno do mito de unha grande conspiración xudaico-masónica é o obxectivo da máis recente –e polémica– obra de Alain Goldschläger e Jaques Charles Lemaire. Os autores poñen en causa a “inxenuidade” dunha teoria que xustificou, no pasado, os intentos criminosos e sangrentos de fundamentalistas Católicos, Islámicos e de Extrema-Dereita. «As conspirações existem; a conspiração, não». Se é incuestionábel que en todas as épocas do pasado foran urdidas manobras para mudar unha situación política, como foran os casos de, por exemplo, o asasinato de Júlio César ou o fin «forzado» de Napoleon, os investigadores Goldschläger e Lemaire defenden que non é posíbel, nin historicamente plausíbel, falarse dunha grande conspiración mundial xudaico-masónica. Nunha obra que pretende deitar por terra unha teoria que xustificou acontecementos como o Holocausto, e demonstrar a absurda lóxico a histórica da alianza atribuída aos xudeus e aos franmasons, os autores parten dunha análise histórica e sociolóxica para atribuir ao poder do mito unha “lóxica de exploración”, implementada através da manipulación histórica e argumentativa por parte de determinados axentes. Segundo os autores, o mito – que tivo orixe no final do séc. XIX – subsiste na actualidade através dos “insuspeitos” medios da literatura e do cinema: James Bond xa non defende a honra ou vida da raiña de Inglaterra, para se opor ás pretensións de dominio mundial do Spectre. Por outro lado, Luke Skywalker salva as galáxias das garras do «Imperio do mal». Para Goldschläger e Lemaire, estas ficcións arríscanse a criar, inadvertidamente, un terreno fértil para os espíritos fracos, mais inclinados a aceitar unha explicación simplista e totalizante do real. «A Conspiraçao Judaico-Maçónica» é unha obra explicativa, que pretende lanzar unha alerta para os perigos do desvio de pensamento e da manipulación histórica e desfacer un mito que xá permitiu demasiados excesos, no nome de unha loita mobilizada polo extremismo.

quinta-feira, 13 de dezembro de 2007

O neno do pixama a raias. De John Boyne


O neno do pixama a raias
De John Boyne
Editirial Faktoria K (Editado en galego)

...Cremos que é importante empezar esta novela sen saber de que trata. Nembargantes, se decides embarcarte na aventura, debes saber que acompañarás a Bruno, un neno de nove anos, cando se muda coa súa familia a unha casa onda unha cerca. Hai milleiros de aramados coma ese en moitos sitios do mundo; só desexamos que nunca te atopes con ningún, e se o fas, que teñas forza para librarte del... Esta novela do escritor irlandés John Boyne vén de converterse nun fenómeno editorial de alto nivel: traduciuse a máis dunha vintena de idiomas, xa leva vendidos 100.000 exemplares en castelán, foi líder de ventas en Irlanda durante 35 semanas e tense feito unha adaptación cinematográfica. Unha fábula literaria para todos os públicos, que bebe de fontes como Charles Dickens, John Irving, Philip Roth, Anne Tyler ou Alexandre Dumas...Existen no mercado editorial moitas propostas sobre esta temática, pero poucas en galego e do calado de "O neno do pixama a raias". A esta súmanse títulos como "A historia de Erika", de Ruth Vander Zee e Roberto Innocenti (dispoñible en galego), "Sálvate Elías!", de Elisabeth Brami e Bernard Jeunet (dispoñible en galego), e "Diario de Ana Frank" editados todos eles pola editorial KALANDRAKA.

Sálvate Elías! de Elisabeth Brami e Bernard Jeunet


Sálvate Elías!
De Elisabeth Brami e Bernard Jeunet
Editorial Kalandraka
Fómonos sen botar a chave. Mamá choraba. Era unha mañá de xuño, pouco antes do final de curso. Eu estaba xogando ás damas con trociños de pan sobre o hule a cadros da cociña. O señor Perrier, o veciño, que era policía, chamou á porta.
"Sálvate Elías!" é un libro tanto para nenos como lectores adultos. Un libro para toda a vida, que sempre permanecerá na memoria. Un libro que os máis pequenos comprenderán aos poucos, a medida que saiban que son as guerras, os efectos que producen nas súas vítimas e a pegada que deixan na nosa historia. O protagonista deste relato ambientado en Francia é un neno xudeu de sete anos ao que os seus pais deixan ao coidado duns granxeiros para protexerlle da persecución que sofren os xudeus durante a II Guerra Mundial. Con outra identidade e unha familia postiza, Elías afronta a nenez, unha etapa da vida na que os sentimentos teñen unha forza incalculable: forza, valentía, pero tamén medo e desconfianza a que descubran a súa verdade. Elías non quere perder a esperanza de que os seus pais volvan algún día a por el. Mentres, a realidade ofrécelle a súa cara menos amable: ridiculizano no colexio, os maiores rexéitano pola súa orixe xudea e só é amable con el unha nena, que lle fai espertar emocións especiais. Elías atópase indefenso ante un mundo sen piedade, capaz de aniquilarse a si mesmo e á súa principal fonte de futuro: a infancia. O libro está dedicado a nenos que, como Elías, sobreviviron á masacre que padeceu o pobo xudeu; pero sobre todo, a aqueles que non tiveron esa sorte. Élisabeth Brami crea un relato rebosante de sensibilidade que atopa o seu complemento ideal na orixinal e laboriosa proposta artística de Jeunet, baseada nas técnicas do collage e a escultura en papel e cartón, caracterizada pola meticulosidade dos detalles e os tons sombríos, que acentúan a sensación de angustia que transmite a historia.
Edita KALANDRAKA

terça-feira, 11 de dezembro de 2007

El paraíso de Hanah. De Ligia Ravé

El Paraíso de Hanah
De Ligia Ravé

Unha facenda apartada no Val de Yizrael, un lugar de mística beleza, un extraordinario refuxio da memoria histórica dunha familia. Durante oito séculos os membros da familia Ravayah viaxaron desde os máis remotos recunchos do mundo para intercambiar bens e noticias naquel sacro lugar chamado o Paraíso de Hanah. Todo primoxénito dos Ravayah soña con visitalo, atoparse alí coa familia e escribir a historia dos seus antepasados. Cando Salomeia Ravea, unha universitaria de primeiro ano en Bucarest, é detida polo réxime comunista pola súa relación con cidadáns estranxeiros, desposuída da súa nacionalidade e expulsada do país, reúnese co seu avó Rafael, patriarca do Paraíso de Hanah. Alí Salomeia asume a obrigación e o privilexio de rexistrar a historia da súa familia e de manter as inscricións dos demais. Grazas a este labor, coñece a historia do seu antepasado Simeón, un mozo sensible tan atormentado por ter que vivir como un cristián durante a Inquisición que declamaba pasaxes inverosímiles da Biblia aos catro ventos. Descobre tamén a historia do seu avó, un idealista inadaptado á sociedade de Viena, e finalmente a dos seus pais, damnificados de guerra que sobreviviron ao Holocausto co espírito baleiro e a memoria pechada. As ceas dos shabbat convértense para Salomeia en auténticas asembleas das Nacións Unidas formadas por membros da familia, onde se conversa sen cesar e cocíñanse receitas tan variadas como os invitados. Feliz por vivir entre tal abundancia, ninguén sente máis sorprendida que ela cando o seu avó lanza unha chamada mesiánica en nome da paz: abandonar a terra de Sión. O Paraíso de Hanah é un relato lírico sobre a Diáspora que nos ilumina o curso da historia ate o actual conflito árabe-israelí, unha exploración provocativa achega do prezo que pagamos pola supervivencia e a liberdade.

domingo, 9 de dezembro de 2007

El Kibutz de Leonardo Rosenberg



El Kibutz. Historia, realidad y cambio
Leonardo Rosenberg
Un dos poucos libros editados en español sobre o kibutz. A palabra kibutz, que en hebreo significa «grupo», designa con este nome a un tipo de pobo/aldea colectiva rural, que se veu desenvolvendo en Israel desde o comezo do século xx. O sistema colectivo de organización do kibutz, é o resultado da aplicación práctica e combinada dun afán sionista por impulsar o renacemento dunha nova sociedade xudía en chan histórico, e o desexo simultáneo de construír un marco social sustentado nos principios socialistas de igualdade e axuda mutua. O colectivismo no kibutz alcanza a súa máis alta definición nas esferas determinantes da propiedade, a produción, o consumo e a educación. O kibutz anulou a propiedade privada dos medios de produción. Alí todos traballan para todos sen recibir un salario, en tanto que a institución vela polas necesidades dos seus membros desde que nacen ate que morren. O contido social da xustiza no kibutz réxese pola fórmula que dita: «De cada cal segundo a súa capacidade, a cada cal segundo as súas necesidades.» Este libro é en esencia un estudo interdisciplinario e de campo sobre a vida nun kibutz, dentro do cal púxose especial énfase na situación da persoa na súa vida cotián, pero axustando á vez o eixo da actuación humana ao concepto xeral da estrutura; é dicir: por unha banda, o que é e como é o kibutz, e polo outro, que pensa e que sente a xente que alí vive. Para iso, o autor recorre ao emprego dilatado de diversas ferramentas de investigación tales como: a observación participativa e non participante, a nota de campo, a entrevista formal e informal, e o cuestionario como medida sociométrica de fiabilidade e validación. Lsonardo Rosenberg (México D. F., 1957) é licenciado en Xornalismo e Comunicación Colectiva pola Universidade Nacional Autónoma de México -na que foi profesor titular de varias disciplinas de Sociología- e doutor «cum lauden en Psicoloxía pola Universidade Autónoma de Barcelona. Publicista e colaborador asiduo dos medios de comunicación mexicanos, está en posesión de varios premios académicos e literarios. Autor de «El Grado Cero da Linguaxe. O Mito: un conflito entre o dado e o posible-inalcanzable», «Sentenzas e Desidenciasw, «Nalgún lugar de ti...» e outros ensaios. É membro da «International Communal Studies Association» con sede en Yad Tabenkin, Ramat-Efal, Israel.
Se tes interese no libro o xeito máis doado de conseguilo e: Librería Hebraica

domingo, 25 de novembro de 2007

Fagin, o xudeu


Fagin, el judio
Norma Editorial
“Os meus pais chegaron a Londres con moitos outros xudeus que escapaban dos países centroeuropeos. Como realizaron a viaxe é algo que non acerto a explicarme. Aquí atoparon unha comunidade mellor, na que os xudeus non estaban suxeitos a leis especiáis ou matanzas legáis. Durante moito tempo, Inglaterra foi un país que serviu de refuxio aos xudeus españóis e portugueses, chamados sefarditas. Foron os primeiros en chegar alí, onde vivían ben, mentres que aos recén chegados de Europa Central ollábanos coma a unha clase inferior. Aos xudeus alemáns, polacos e outros chamábanselles asquenacíes”.

Así comenza Fagin o xudeu (2.003), a obra na que Will Eisner retratou a dura vida dos asquenacíes no Londres vitoriano. E faino a través da vida de Fagin, unha das persoáxes máis importantes da literatura inglesa de todos os tempos.Fagin é o ladrón que acolle a Oliver Twist cando éste remata na rúa. Ensínalle a roubar, a enganar aos poucos ricos, a saír a flote, en suma. Para a Historia, pasou a ser o arquetipo do xudeu avarento, con nariz prominente e mirada torva. Curiosamente, Eisner incide en que a fisonomía que se repite dende hai séculos é a propia dos sefardíes, mentres que Fagin era asquenací, e estes adoitaban a ser corpulentos e loiros. Coma o propio Eisner explica no prólogo do comic:
“Cheguei á conclusión de que había estereotipos “bós” e “malos”. O que contaba era a intención. Coma o estereotipo é unha ferramenta esencial na linguaxe da narración gráfica, incumbe ao debuxante recoñecer o seu impacto social. (...)
E así, con ese fondo a conciencia da influencia da imaxe na cultura popular, empecei a producir novelas gráficas que trataban de xudeus e dos prexuízos aos que estos aínda tiñan que enfrontarse. Fai uns anos, mentres examinaba contos populares e clásicos literarios con vistas a unha posible adaptación gráfica, fun consciente das orixes dos estereotipos étnicos que se aceitaban sen discusión. Ao contemplar as ilustracións de Oliver Twist, din cun exemplo indiscutible de difamación visual nun clásico da literatura.”
O libro é unha delicia. Da man do desventurado Fagin coñecemos a sorte dos milleiros de asquenacíes que malvivían nos barrios baixos londinenses, mentres que os enriquecidos sefardíes loitaban (infrutuosamente) por sentirse integrados na alta sociedade. As tensións entre os dous grupos de xudeus europeos, o constante prexuízo cara eles por parte dos demáis ingleses, ou as condicións nas que vivían son algúns dos elementos cos que Eisner nos amosa ao desgrazado de Fagin. Fagin é consciente de que a súa condea é a súa condición, máis antes de pregarse as presións dos demáis aínda ten valor para sinalar co dedo aos seus hipócritas compatriotas.

domingo, 28 de outubro de 2007

sábado, 27 de outubro de 2007

quinta-feira, 25 de outubro de 2007

sexta-feira, 12 de outubro de 2007

Yo no


De JOACHIM FEST
Subtítulo: El rechazo del nazismo como actitud moral
Colección: TAURUS MEMORIAS Y BIOGRAFÍAS
Fecha de publicación: mayo de 2007

Ninguén se ten esforzado tanto como Joachim Fest por comprender os rasgos e mecanismos do nazismo. O seu ponderado análise do Tercer Reich, as súas biografías de Adolf Hitler e de Albert Speer, así como a maxistral descripción dos últimos días vividos no búnker de Hitler que fai no "El hundimiento", contan con millons de lectores en todo o mundo. Pero ¿cómo viviu él mesmo, nacido en 1926, o nazismo, a guerra e a derrota de Alemaña? Para Joachim Fest —que faleceu pouco despois de terminar este libro—, a profunda traxedia alemana foi a incapacidade das élites culturais de facer fronte ao fascismo. Atípico e conmovedor, este libro recolle a resistencia ao réxime nazi dunha familia católica alemana desde a profunda convición moral do seu pai, que asumiu a perda de privilexios e a precariedade por resistirse ás presions de unirse ao partido nazi e as estruturas do réxime. Nestas memorias dos seus anos de infancia e xuventude, Joachim Fest ofrecenos por primeira vez unha visión íntima das súas vivencias máis directas durante esos anos escuros. A temprana prohibición de exercer o ensino que sufriu o seu pai, a súa propia expulsión do colexio, a súa iniciación no mundo da ópera berlinesa, as súas lecturas durante o servizo militar, o seu intento de fuga dun campo de prisioneiros americano, son alguns dos episodios protagonizados e narrados en primeira persoa por un observador nato. Pero sobre todo Fest revela cómo, a pesar das dificultades, era posible enfrentarse ao agobiante acoso ideolóxico do réxime desde a humildade, a firmeza de principios, a cohesión familiar e a dignidade.
Prepublicación en El País
El enemigo de Günter Grass (El Correo)

Grandes Mentiras - Demolindo os Mitos da Propaganda de Guerra contra Israel


Autor: David Meir-LeviPrefácio: David HorowitzPágs.: 116 Formato: 150 x 220 mm /// Género: PolíticaPVP: 10.50 euros (iva incl.)
«A Guerra no Médio Oriente dura há perto de sessenta anos. Hoje, muitas pessoas não estão já familiarizadas com a sua história e origens e não têm sequer conhecimento dos factos. Este estado de ignorância é terreno fértil para quem, sem escrúpulos, forja mitos para justificar políticas destrutivas. A máquina de propaganda criou muitos destes mitos para inflamar a sua guerra contra o Estado Judaico.Israel é a única democracia que no Médio Oriente elege os seus chefes em sufrágio livre, a única que garante direitos aos seus cidadãos e respeita esses direitos. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz lutar pelos "direitos humanos".Cerca de um milhão e meio de árabes vivem como cidadãos em Israel, elegendo os seus representantes no Parlamento israelita e gozando de mais direitos do que qualquer cidadão árabe de qualquer Estado árabe. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz lutar por "justiça social".A própria criação do Estado de Israel é referida pelos seus inimigos árabes como "a Nakba", isto é, a "catástrofe", estando nisto implícito que Israel não deveria existir. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz apoiar a autodeterminação e condenar o genocídio.Israel foi vítima, desde a sua primeira hora, de uma agressão, que não provocou, por parte de cinco monarquias e ditaduras árabes; e tem sido vítima de uma guerra árabe que se prolonga ininterruptamente há cerca de sessenta anos porque os Estados árabes se recusam a fazer a paz. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz desejar "a paz".Israel é vítima de ataques terroristas, como os dos bombistas suicidas que, juntamente com os judeus que eles querem aniquilar, matam igualmente mulheres e crianças palestinianas. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz defender a humanidade e um futuro "livre".Como é isto possível? Como pode o mal vestir-se com a toga da justiça? Como pode uma guerra de genocídio para destruir um povo democrático ser desculpada como luta pela "libertação nacional"? E, no entanto, eles fazem-no – através da criação de mitos políticos que racionalizam a agressão e justificam a guerra contra populações civis.No romance premonitório de George Orwell, 1984, o Ministro da Verdade do Estado totalitário proclama: "O Conhecimento é Ignorância, a Liberdade é Escravidão". A natureza do cinismo político não muda, o seu fito é sempre o mesmo: a obliteração da memória histórica, ao serviço do poder. "O combate do homem contra o poder", escreveu o autor checo Milan Kundera, "é o combate da memória contra o esquecimento". Só a reposição da memória pode destruir os mitos totalitários e tornar o homem livre.O texto de David Meir-Levi recupera a memória dos factos que estão no cerne do conflito no Médio Oriente. Estes factos são cruciais, não apenas para a reposição da história que a política obscureceu, mas também para a sobrevivência de um povo que vive no pesadelo da sua própria destruição. Qualquer pessoa interessada na justiça quererá ler este pequeno livro.»David Horowitz
* * *
David Meir-Levi, israelita nascido nos Estados Unidos da América, vive em Palo Alto, Califórnia. É bacharel pela John Hopkins University e licenciado em Estudos Sobre o Próximo Oriente pela Brandeis University. Ensinou Arqueologia e História do Próximo Oriente na Universidade Hebraica de Jerusalém e na Universidade de Tel Aviv, nos anos 60 e 70, altura em que serviu no exército israelita. De regresso aos Estados Unidos, Meir-Levi tornou-se Director de Investigação e Educação da Israel Peace Iniciative (IPI), uma organização não lucrativa da região da Baía de São Francisco destinada a esclarecer o público americano e os seus líderes sobre a história do conflito israelo-árabe. Mais informações sobre a IPI em: http://www.ipi-usa.org/.

Ensinar o Holocausto no Século XXI


Autor: Jean-Michel LecomtePrefácio à edição portuguesa: Esther Mucznik
Nº págs: 236
Formato: 150 x 220 mm ///Género: Ensaio
PVP: 13,65 € (13€ + IVA)
Publicado no âmbito do projecto do Conselho da Europa intitulado “Aprender a ensinar a História da Europa do séc. XX”, este livro de Jean-Michel Lecomte dirige-se, em especial, aos professores, e procura adaptar a forma de ensinar a História aos desafios que a modernidade lhe coloca. Recomendado pelo Conselho da Europa e com prefácio da prestigiada investigadora em assuntos judaicos, Esther Mucznik, esta obra de Jean-Michel Lecomte procura reflectir sobre o importante lugar do ensino do Holocausto, num quadro de ressurgimento do anti-semitismo em algumas partes da Europa, da acessibilidade de sites negacionistas na Internet e da posição isolacionista actualmente adoptada por alguns dirigentes políticos europeus, que fazem desta temática um assunto que ultrapassa largamente os limites da História enquanto disciplina escolar.
Baseado em trabalhos de autores incontestados como Raul Hilberg, Sir Martin Gilbert, Saul Friedlander e Christopher Browning, e nos testemunhos directos de Primo Levi, Hermann Langbein e de pessoas entrevistadas por Claude Lanzmann, Ensinar o Holocausto no século XXI propõe aos seus leitores privilegiados (público em geral, alunos, pais e professores) um conjunto de conhecimentos únicos, colmatando, em certos casos, a falta de informação sobre esta matéria tão sensível. A abordagem de Lecomte procura alargar a definição do Holocausto para além do anti-semitismo, destacando factos e números relativos às vítimas frequentemente esquecidas: os romenos/ciganos, os homossexuais e as testemunhas de Jeová, e fornece também importantes informações acerca da natureza e a execução do genocídio em diferentes países.

domingo, 19 de agosto de 2007

SERARAD, de Antonio Múñoz Molina

Sefarad. Unha novela de novelas, de Antonio Muñoz Molina
Con esta novela(1), de título evocador e ao mesmo tempo alusivo á súa ambiciosa e complexa arquitectura, Antonio Muñoz Molina ofrece ao lector un texto (emprego conscientemente o termo no seu sentido etimolóxico, como "tecido" de historias), non precisamente fácil de ler pero certamente difícil de esquecer. Non é, seguramente, un libro recomendable para un recentemente chegado ao xénero novelístico ou á obra de Muñoz Molina, xa que esixe unha atención moi persistente, amén do coñecemento dalgunhas claves da biografía do novelista, pero en cambio non hai dúbida de que representa un poderoso testemuño da madurez técnica, expresiva e temática do seu autor e da vitalidade da actual narrativa española. En Sefarad combínanse elementos de procedencia dispar e aínda heteroxénea (ou (auto)biográfico, ou ficcional, a meditación de carácter ensaístico, a reflexión histórica, a indagación metaliteraria) ate formar unha mestura que tende a borrar, ou a ensanchar, se se quere, os sempre amplos e movedizos límites do xénero. Se todo iso acaba por constituír materia novelística non é só pola potencia consustancial ao xénero (esa especie de saco no que cabe todo, segundo a coñecida definición barojiana), senón porque eses elementos intégranse nunha voz narrativa dominante , que os lectores habituais de Muñoz Molina non dubidamos en identificar como moi próxima ao propio autor. Este non se limitou a acumular materiais de orixe diversa, senón que conseguiu que ficción, autobiografía, ensaio, reflexión, a vida e a novela propia, as vidas e as novelas alleas, transfórmense en historia persoal, incorpórense, como parte integrante e indivisible, á experiencia vital da instancia narrativa, co cal adquiren unha estrutura e sentido unitarios. Véxase que utilizo o termo "voz narrativa", e non o máis convencional de "narrador", por varios motivos: en primeiro lugar, porque na novela son moitas as voces que contan, e neste sentido cabería falar de multiplicidade de narradores. En segundo lugar, e isto paréceme máis importante, porque todas esas voces son absorbidas (se a metáfora non é excesivamente audaz, diría que son metabolizadas, é dicir, convertidas en parte do propio organismo) por unha perspectiva reflexiva, meditativa, que se afasta das características propias do narrador novelístico (unha instancia de carácter esencialmente ficticio que conta unha historia) e en cambio aproxímase máis ás características do ensaio(2). Que iso desafíe aos costumes e expectativas coas que un lector "tradicional" de novela achégase ao xénero(3), e constitúa un exemplo significativo das novas formas literarias que caracterizan a estes tempos nosos, confusamente acusados de "posmodernos", é o de menos. O verdadeiramente relevante é que o conxunto, ate a pesar dalgún aspecto non do todo satisfactorio ao que máis tarde farei referencia, resulta tan convincente como atractivo(4). Se reducimos os moi diferentes materiais da novela aos seus elementos fundamentais, creo que poden distinguirse entre eles dúas liñas narrativas diferentes. A primeira está constituída pola autobiografía máis ou menos explícita, é dicir, a evocación ou recreación da experiencia persoal; a segunda, pola narración de vidas alleas, unhas veces oídas ou coñecidas de forma máis ou menos azarosa, outras veces lidas, outras ata investigadas coa paixón do historiador. Os dezasete capítulos que forman a novela(5) distribúense de forma bastante simétrica entre estes dous bloques narrativos. Así, nos capítulos 1, 5, 8, 11, 14, 16 e 17 predominan os elementos autobiográficos, mentres que os capítulos 2, 3, 4, 6, 7, 9, 10, 12, 13 e 15 manifestan unha maior presenza diso que demos en chamar vidas lidas ou oídas. Debe terse en conta, no entanto, que non é fácil formular esta distribución sen proceder tamén a unha simplificación, probablemente abusiva, da estrutura novelística, dos motivos temáticos e ata dos elementos estilísticos, xa que existen múltiples transvasamentos narrativos entre un e outro ámbito, non só no nivel da historia, da diéxesis, senón tamén no do discurso, cuxo denso tecido de voces narrativas, sometido a continuas alternativas de focalización, permite que se mesturen e entrecrucen constantemente os ámbitos da experiencia autobiográfica, o diálogo, a lectura, a escritura, e as demais formas de comunicación interpersoal que se dan cita na novela(6). Falouse de composición musical para dar conta da peculiar estrutura da novela, e aínda que a miúdo este termo adoita ser empregado de xeito demasiado vaga e imprecisa, creo que a Sefarad cádralle perfectamente. En efecto, a novela está elaborada a partir da repetición de temas, personaxes, imaxes e ata frases que reaparecen unha e outra vez, a modo de leitmotivs ou ritornelos, que unhas veces enúncianse, e outras se desenvolven en sucesivas instancias de amplificación e revisión. Logo tratarei os temas máis importantes con maior detemento, pero non me resisto agora a mencionar polo menos dous motivos que me resultan especialmente atractivos: en primeiro lugar, a imaxe da viaxe en tren, de tan poderosa suxestión literaria e cinematográfica, o cal constitúe na novela un escenario privilexiado para vivir, contar e recrear historias; en segundo lugar, o do personaxe da muller alta, pelirroxa e de ollos claros, que proporciona a moitas das historias en que intervén un ton de desgarrado romanticismo, cando non de misterio e ate de fantástica suxestión que en ocasións nos fai recordar a Carlota Fainberg. Desde o punto de vista temático, é evidente que a novela articúlase a partir do seu título, que evoca un dos símbolos universais do exilio (Sefarad, a patria perdida e nunca esquecida polos xudeus expulsados da España dos Reis Católicos), e ao mesmo tempo constitúe unha sinécdoque -a parte polo todo- dos innumerables exemplos de homes e mulleres exiliados, deportados e perseguidos, algunhas de cuxas vidas (e aquí dedica o autor un interese moi especial ás vítimas do nazismo e o estalinismo) ocupan unha parte moi importante das case seiscentas páxinas da novela. E non cabe ningunha dúbida de que na elección do tema e do título subxace unha clarísima intención ética: unha vigorosa e emocionante chamada á solidariedade, á identificación coa memoria deses homes e mulleres cuxa existencia ver desprazada, negada e destruída pola persecución, o exilio ou a morte. Esta apelación solidaria cobra, entre outras, a forma dun leitmotiv conmovedor, suavemente elexíaco, que se repite unha e outra vez con distintas variantes, baixo a forma dunha pregunta retórica (que sería del...?, como será de verdade...?, quen sabe se agora mesmo...?), na que se combina a aproximación afectiva á sorte dos personaxes coa melancolía que se desprende da evocación do inasible, o irrecuperable. Hai que aclarar que a identificación que propón Muñoz Molina non ten os contornos brandos da compaixón ou a caridade, nin tampouco os perfís máis avezados do activismo político. O novelista de Úbeda, fiel a unha liña de pensamento que xa mostrou noutras obras anteriores (O xinete polaco, Ardor guerreiro, Plenilunio), reivindica o exercicio activo e consciente da memoria non só como mecanismo configurador da identidade individual e, por suposto, da creación literaria, senón tamén como unha forma de compromiso radical coa dignidade do ser humano. Así o declara unha das moitas voces que poboan a novela, a dun home xa ancián que recorda as súas experiencias como tenente da División Azul, durante o sitio de Leningrado: (paréceme que os vexo a todos, un por un, que se me quedan mirando como aquel xudeu das lentes de pinza e fálanme, dinme que se eu estou vivo teño a obrigación de falar por eles, teño que contar o que lles fixeron, non podo quedarme sen facer nada e deixar que lles esquezan, e que se perda do todo o pouco que vai quedando deles. Non quedará nada cando se extinguiu a miña xeración, ninguén que se acorde, a non ser que algúns de vós repitades o que vos contamos) (capítulo 15, -Narva-, pp. 491-492)(7). As circunstancias da persecución, a fuxida e o exilio, que ao meu entender configuran o núcleo temático fundamental dos capítulos que tratan sobre vidas lidas ou oídas, aparece asociada continuamente a unha aguda sensación de desarraigamento, a cal é trasladada pola voz narrativa, mediante o entretecido de historias e os cambios de focalización, ate a súa propia experiencia persoal, co cal esta idea configúrase non só como o segundo núcleo temático da novela, senón tamén como o punto de engarce entre os dous bloques narrativos que mencionaba máis arriba. A través de imaxes sucesivas que cobren un amplo catálogo de tons e emocións, desde o absolutamente dramático ou tráxico ata historias eróticas ou melodramáticas, alucinadas, grotescas ou ata ridículas, o autor conecta a dramática experiencia do exilio e a persecución coas experiencias dos seres humanos enfrontados á enfermidade, a soidade, o desengano amoroso, a frustración vital ou a existencia inauténtica, situacións todas elas que representan esoutra forma de negación do eu que o autor denomina o "exilio inmóbil" (p.541), quizais menos terrible en termos sociolóxicos ou históricos que a experiencia do verdadeiro exilio, pero non menos angustioso desde a perspectiva individual de quen o padecen. É interesante comprobar como Muñoz Molina transforma o motivo da perda da identidade mediante a adición dun elemento de reflexión metaliteraria (non esquezamos que Sefarad afírmase a si mesma desde o título como "unha novela de novelas")(8). E lógrao a través dese proceso de identificación ao que xa me referín, o cal acaba por conducir ao lector a outro concepto moi diferente, o da multiplicidade da identidade. O tránsito é moi evidente en varias pasaxes, pero talvez en ningún lugar realízase dunha forma tan explícita como no capítulo 14, titulado "Es", que desde o meu punto de vista ofrece algunhas das claves interpretativas da novela. O capítulo ábrese cunha nítida afirmación da voz narrativa, neste caso revestida da forma dunha segunda persoa autorreflexiva (pero o "ti" é, ademais, unha apelación ao interlocutor, ao lector): "non es unha soa persoa e non tes unha soa historia" (p. 443). En consonancia con esta declaración, a voz narrativa que dirixe o discurso incorpora as outras voces -as dos diferentes, os raros, os marxinados, os perseguidos, cuxo símbolo máis evidente talvez sexa o Josef K. do proceso de Kafka, que puntea coas súas aparicións todo o desenvolvemento da novela, desde o exergo inicial- á súa propia voz, e con iso o autor non só enuncia o seu compromiso ético, senón que propón tamén unha exploración metaliteraria, un desentrañamiento dos mecanismos psicolóxicos e narrativos en virtude dos cales as experiencias propias e alleas (as novelas que cada un leva consigo, outro dos leitmotivs da novela) convértense en materia literaria. A imaxe da habitación na que o escritor reclúese (tan cara a Muñoz Molina), que aparece ao longo do capítulo, iguálase así cun dos moitos significados que o xénero novelístico foi acumulando durante a súa historia: o dun refuxio persoal, un escenario privilexiado desde o que participar activamente no mundo e meditar sobre o propio quefacer da escritura. Claro que neste complexo proceso de construción do significado novelístico hai certos aspectos que polo menos para min non acaban de ser satisfactorios. Non é fácil definir onde reside a causa da miña desazón, porque o certo é que tanto no nivel da estrutura como no do que poderiamos chamar o "estilo", a novela está elaborada cunha mestría técnica e un dominio do oficio impecables(9). Quizais o problema proceda da propia ambición da voz narrativa (do autor, en realidade) e do seu esforzo por vincularse intimamente ás moitas historias que poboan a novela. O lector pode ter ás veces a impresión de que non todas as experiencias achegadas á novela teñen o mesmo valor, a mesma entidade; neste sentido, o parentesco existencial que se propón entre a sorte dos perseguidos e exiliados do nazismo e o comunismo, por unha banda, e a dos desarraigados que viven vidas frustradas ou inauténticas, por outro, pode chegar nalgún caso a resultar incómodo. E é que unhas e outras historias son de tan diferente tenor, manteñen unha tan radical distancia -pouco hai de común, por exemplo, entre a turbulenta existencia do dirixente comunista Willi Münzenberg, relatada cunha enerxía e convicción admirables no capítulo 7, e a dos frustrados funcionarios de provincias que aparecen nos capítulos 8 ó 16, co seu deprimente cotidianidad? que os nexos comúns que o autor traza entre eles acaban por parecer demasiado forzados ou artificiosos(10). Quero precisar, a este respecto, que a miña opinión non ten nada que ver coa calidade literaria destas historias de base máis ou menos autobiográfica, nin tampouco coas súas tonalidades, ás veces marcadamente sentimentais e ata melodramáticas (repárese, a este respecto, no capítulo titulado "América", onde se conta a insólita relación erótica entre o zapateiro e a monxa obrigada a profesar contra a súa vontade; esta muller, á súa vez, ten unha inesperada continuidade noutro personaxe feminino que aparece no capítulo final, Sefarad). En realidade, teño que confesar que albergo unha maior simpatía, unha maior proximidade emocional, cara ás experiencias de transfondo autobiográfico ou aqueloutras nas que a intermediación entre o protagonista e a voz narrativa é menos perceptible. Algunhas destas historias adquiren un suave ton lírico e melancólico, como a da muller enferma, que se enfronta ao seu inevitable final cunha mestura de aceptación e invencible nostalxia do que vai abandonar (?Ademuz?); ou como a do señor Salama, o entrañable e tímido xudeu sefardita, namorado dunha muller inalcanzable ("Ademuz" e "Oh ti que o sabías"). Outras bordean o territorio do ridículo e grotesco, como as dos frustrados empregados de oficinas provincianas, cos seus episodios burocráticos e as súas improbables fantasías (Dime o teu nome, Olympia). Outras historias, pola súa banda, arroxan sobre o noso ánimo a sórdida trastienda da opulenta sociedade en que vivimos, como a dos -mortos en vida-, os heroinómanos que pululan polo barrio madrileño de Chueca, tan vívidamente descritos en "Doquiera que o home vai". Fronte á humanidade deste amplo catálogo de tipos case anónimos, sorprendidos pola mirada do autor nunhas vidas humildes e descoñecidas pero tamén posuidoras dunha secreta dignidade (non me parece casual, a este respecto, que en varios momentos da novela, e especialmente no capítulo final, Muñoz Molina evoque os retratos de Velázquez), tiven a impresión de que as vivencias desoutros personaxes -o citado Münzenberg, Primo Levi, Jean Améry ou as demais vítimas do nazismo, o estalinismo ou a represión franquista-, coa súa dimensión histórica obxectiva e o seu maior -respetabilidade-, presentan tamén un carácter máis literaturizado, máis tamizado e distante. Quede claro, para finalizar, que estes reproches son case insignificantes en comparación co recoñecemento que me merecen os logros conseguidos por Sefarad. O alcance e a transcendencia desta última novela de Muñoz Molina quedan para min fose de toda dúbida, tanto en canto concierne á súa elaboración artística como en relación coas súas posicións éticas. O seu maxistral plasmación do discurso narrativo, nun complexo xogo de alternancia das tres persoas narrativas, a través de constantes cambios de perspectiva(11), e a súa tan característica prosa, envolvente, densa e morosa, capaz de navegar con elegancia por entre os meandros da memoria e de explorar as sempre inesperadas interseccións entre a vida vivida e as vidas oídas ou lidas, non se achan ao alcance de calquera. E se isto fose pouco, engádase a capacidade do autor para proxectar o seu mundo interior cara a unha dimensión de compromiso persoal, a través dunha mirada dotada dun enfoque amplísimo e certeiro, que sempre se nos presenta cunha natureza a un mesmo tempo emocionante e sincera que poucos novelistas contemporáneos alcanzan.
Notas 1. Antonio Muñoz Molina, Sefarad, Madrid, Edicións Alfaguara, 2001.
2. Ou ás da peculiar forma do artigo xornalístico que con tanta perfección practica Muñoz Molina na prensa; calquera que frecuente as súas colaboracións xornalísticas non terá dificultade en recoñecer ese entretejido de elementos biográficos, reflexións de carácter social, histórico ou político e meditaciones ensayísticas.
3. Recentemente, José-Carlos Mainer publicou un magnífico estudo no que revisa os aspectos constitutivos do xénero: A escritura desatada. O mundo das novelas, Madrid, Edicións Temas de Hoxe (Col. ?Tanto por Saber?), 2000; nel hai agudas observacións sobre a narrativa de Muñoz Molina (pp. 56-58). Outra interesantísima revisión teórica ?con propostas audaces sobre a educación literaria e o futuro do xénero, que a recado interesarán aos profesores de Secundaria? pode verse na ?Introdución. Formulacións xenéricas e metodológicos?, do libro de Ignacio Soldevila Durante, Historia da novela española (1936-2000). Volume I, Madrid, Cátedra (Col. ?Crítica e Estudos Literarios?), 2001, pp. 19-231.
4. As borrosas fronteiras xenéricas da novela de Muñoz Molina non impediron, polo que eu coñezo, unha recepción moi positiva por parte da crítica. De feito, non se produciron con ela os sinais de perplexidade que acolleron, por exemplo, a publicación de Negras costas do tempo, de Javier Marías, unha novela que ten innegables conexións con Sefarad (véxanse as páxinas que lle dedica Mainer, op. cit., pp. 58-59). O que non parece estar tan claro é a aceptación por parte dalgúns críticos da capacidade da novela para absorber diversas formas de expresión, incluídas as ensayísticas. Veánse, respecto diso, as opinións de Vicente Verdú no seu artigo ?Vivir ou ler novelas?? (O País, 5-VII-2001), oportunamente respondido por Javier Cercas ?A dignidade da novela? (O País, suplemento ?Babelia?, 18-VIII-2001).
5. O exemplar que eu manexei ten un erro no índice, onde falta o capítulo décimo quinto (?Narva?). Non se se será fallo de toda a edición, pero se é así os seus responsables deberían corrixilo.
6. Non me gusta demasiado utilizar termos técnicos (diégesis, historia, discurso, focalización) nas miñas reseñas para a web, pero neste caso parécenme imprescindibles. Para un coñecemento preciso sobre o seu significado narratológico remito aos interesados aos seguintes dicionarios especializados: Ángelo Marchese e Joaquín Forradellas, Dicionario de retórica, crítica e terminología literaria, Barcelona, Ariel (Col. ?Letras e Ideas?), 1989; Demetrio Estébanez Calderón, Dicionario de termos literarios, Madrid, Alianza Editorial (Col. ?Alianza Dicionarios?), 1996; e Carlos Reis e Ana Cristina M. Lopes, Dicionario de narratología, Salamanca, Edicións Colexio de España, 1996.
7. Resulta rechamante que outras dúas novelas españolas do ano 2001 estean presididas por unha valoración da memoria histórica cuxo significado é moi semellante ao que aparece en Sefarad. Refírome ao nome dos nosos e a Soldados de Salamina. Os seus respectivos autores ?Lorenzo Silva e Javier Cercas? reivindican a necesidade de protexer activamente o recordo dos perdedores da nosa historia: os soldados que loitaron na guerra de África, no primeiro caso, e os combatentes republicanos da Guerra Civil no segundo. Tal reivindicación ten lugar en ambos os casos, e de forma explícita, ao final das súas novelas ?no penúltimo capítulo da de Silva, nas páxinas finais da emocionantísima terceira parte da de Cercas?, baixo a forma común dunha conversación entre personaxes que en ambos os casos desempeñan papeis relevantes nas súas respectivas historias. A semellanza de formulacións e a proximidade cronolóxica entre ambos os escritores ?Silva naceu en 1966, Cercas en 1962? autorizan a pensar non só nunha coincidencia, senón tamén nun propósito e ata nunha sensibilidade comúns, que sería interesante explorar con máis detemento.
8. Ao pensar sobre os elementos constitutivos de Sefarad, recordei unha novela de 1985 que tanto pola súa complexidade narrativa como por algún dos seus temas (os movedizos terreos da identidade persoal) paréceme unha posible inspiración de Muñoz Molina. Refírome á beira escura, de José María Merino, á cal dediquei fai xa bastantes anos algunhas páxinas: ?Soño, imaxinación, ficción. Os límites da realidade na narrativa de José María Merino?, Anais da Literatura Española Contemporánea, XIII, 3, 1988, pp. 225-247.
9. Permítaseme sinalar un mínimo lunar. Na páxina 259 hai unha construción sintáctica pouco afortunada: ?Sinto celos de súpeto mirando a ese neno, recoñecendo nel trazos do seu pai, a quen eu lle pedín a ela en balde que abandonase para vir comigo? (a cursiva é miña).
10. Tería que engadir, ademais, que algún capítulo (o titulado ?Berghof?, por exemplo), pareceume un pouco alleo ao conxunto da novela. Non descarto, de todos os xeitos, que esta percepción constitúa un erro de lectura meu, favorecido polas circunstancias en que a realicei (de vacacións, na praia, practicando o dolce far niente, o cal non deixa de ser unha curiosa coincidencia, porque un dos protagonistas do capítulo tamén se acha de vacacións na praia. E, por certo, que ben retrata Muñoz Molina a felicidade absoluta dalgúns momentos do descanso estival).
11. A estrutura novelística é dunha riqueza e variedade humillantes, e resulta imposible dar conta dos seus moitos elementos e técnicas no espazo dunha breve reseña. Estou seguro, con todo, de que non pasará moito tempo sen que sexa motivo de máis dunha tese doutoral.

sábado, 28 de julho de 2007

PERSÉPOLIS de Marjane Satrapi


Persépolis
Persépolis é a historia autobiográfica da iraniana Marjane Satrapi, a historia de como medrou nun rexime fundamentalista islámico que a acabaría levando a abandonar o seu país. O cómic empeza no ano 1979, cando Marjane ten dez anos e desde a súa perspectiva infantil é testemuña dun cambio social e político que pon fin a máis de cincuenta anos de reinado do Sha de Persia en Irán e dá paso a unha república islámica. Ademais de diferenciarse dos demais nenos por ser educada ao estilo occidental dentro dunha familia de clase alta e por uns pais de ideoloxía progresista e partidarios do islamismo moderado, "Marji" (como a coñeceremos ao principio da historia) tamén ten unha considerable inquietude intelectual para unha nena da súa idade e notable imaxinación que a leva a manter conversacións con Deus -ao que topa un curioso parecido con Karl Marx- ou soñar con chegar a ser algún día a última profeta que siga os pasos de Xesús e Mahoma. A historia duns antepasados ilustres (o seu bisavó foi o último rei da dinastía persa dos Qadjar), unha familia que se opón activamente ao goberno do Sha, as manifestacións, a diferenza de clases sociais ou a marxinación da nena son algunhas das pezas do puzzle que Marji se esforza por compor coa intención de comprender o mundo que a rodea. Á vez que vai crecendo, Marjane dáse de conta de que o novo réxime islámico polo que loitaron os seus pais caeu en mans dos integristas e que non trae consigo nada bo. Neste punto acaba a historia do primeiro dos catro álbums que compón Persépolis. O segundo ocupa o período de 1980 a 1984 e ten como transfondo a guerra entre Irán e Iraq a metade dos oitenta e o inicio da súa adolescencia, onde coñeceremos, por exemplo, da súa afección a grupos musicais prohibidos polo rexime islámico, e algúns dos problemas en que se mete xa de ben nova polo seu carácter rebelde. O terceiro álbum céntrase nas múltiples penurias e peripecias vitais que vivirá a autora en Austria entre 1984 e 1989, onde é enviada a vivir polos seus pais para protexela tanto dos bombardeos como dos problemas legais nos que podería acabar de continuar coa súa conduta, que non sempre se adecuaba aos costumes propugnados desde o goberno islámico. O cuarto e último presentará o seu regreso a Irán, unha época en que realiza os seus estudos de belas artes en Teherán, e tras vivir en Europa varios anos explícanos como ten que volver afacerse de novo ás condicións de vida sob o réxime chiita dos aiatolá.
Eis unha obra dun indubidable valor humano, Persépolis vén precedido dun considerable éxito de vendas para unha obra das súas características (30.000 exemplares vendidos en Francia nun ano) e un feixe de premios entre os que destaca os do Salón do Angouleme (o máis importante de Europa), onde o primeiro álbum gañou o Premio ao Autor Revelación (Coup de coeur) o 2001 e o segundo o Premio ao Mellor Guión en 2002. Fóra de Francia, en EEUU gañou o Premio Harvey á Mellor Obra Estranxeira 2004, e en España foi galardoada co Primeiro Premio da Paz Fernando Buesa Branco. En Estados Unidos tamén foi nomeado nos Premios Eisner 2004 nas categorías de Mellor Novela Gráfica e Mellor Obra Estranxeira e de novo na edición de 2005 na categoría de Mellor Obra Estranxeira, mentres que en Catalunya tamén foi nomeado nos Premios do Saló do Cómic de Barcelona na categoría de Mellor Obra Estranxeira de 2002. En Francia os catro álbums de Persépolis foron publicados entre novembro de 2000 e setembro de 2003 por L'Association, editorial independente que ten no seu catálogo varios destacables cómics autobiográficos como Diario dun álbum de Dupuy e Berberian, Os meus Circunsantacias de Lewis Trondheim ou A Ascensión do gran mal de David B. Para rematar, mencionar que aínda que o debuxo de Satrapi é o factor que máis feita para atrás do cómic nunha primeira ollada (a propia autora recoñece que "ao principio debuxaba moi mal"), con todo resulta sorprendentemente apropiado para o ton da primeira entrega da historia, xa que o grafismo recorda aos debuxos infantís e aumenta a sensación de estar observando o mundo precisamente a través dos ollos dunha nena.
Edita: Norma Comic

sexta-feira, 27 de julho de 2007

Os xudeus en Galicia


OS XUDEUS EN GALICIA
María Gloria de Antonio Rubio
Neste libro realízase un achegamento á presenza xudía en Galicia na Idade Media. Os xudeus foron veciños de localidades como Allariz, Ourense, Ribadavia, Monforte de Lemos, Tui, Compostela, Pontevedra, Noia ou A Coruña. Aquí analízanse a súa historia e oficios, a existencia de xuderías, cemiterios e sinagogas; así como a presenza da Inquisición en Galicia e a expulsión dos xudeus polos Reis Católicos.
ISBN: 84-933244-1-8
Ano de edición: 2004
112 páxinas
PVP: 5,95 €

terça-feira, 24 de julho de 2007

La Sombra de un Gigante



La Sombra de un Gigante
[USA] Cast A Giant Shadow , 1966
Maxistras película "La sombra de un gigante", que dramatiza con intensidade a loita heroica que Israel sostivo pola súa independencia entre 1947 e 1948. é ao tempo unha boa crónica de guerra e a historia de un romance apaixoado, que ten un reparto de excepción encabezado por Kirk Douglas, Senta Berger, Angie Dickinson, Yul Brynner, John Wayne e Frank Sinatra. A película narra a historia real do coronel retirado do exército David "Mickey" Marcus (interpretado por un xenial Kirk Douglas), identificado coa causa hebrea que, tras unha brillante carreira no exército estadounidense, é requerido polo novo Estado de Israel para construir un exército capaz de superar ao inimigo árabe. Unha decisión complicada que tivo a oposición dos seus antigos mandos militares e da súa propia esposa, pero que vese recompensada co sabor dos logros persoais e as vitorias militares.

sábado, 7 de julho de 2007

Un libro imprescindíbel editado agora en portugués


Autor: David Meir-Levi

Prefácio: David Horowitz

Págs.: 116

Formato: 150 x 220 mm /// Género: Política

PVP: 10.50 euros (iva incl.)


«A Guerra no Médio Oriente dura há perto de sessenta anos. Hoje, muitas pessoas não estão já familiarizadas com a sua história e origens e não têm sequer conhecimento dos factos. Este estado de ignorância é terreno fértil para quem, sem escrúpulos, forja mitos para justificar políticas destrutivas. A máquina de propaganda criou muitos destes mitos para inflamar a sua guerra contra o Estado Judaico.Israel é a única democracia que no Médio Oriente elege os seus chefes em sufrágio livre, a única que garante direitos aos seus cidadãos e respeita esses direitos. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz lutar pelos "direitos humanos".Cerca de um milhão e meio de árabes vivem como cidadãos em Israel, elegendo os seus representantes no Parlamento israelita e gozando de mais direitos do que qualquer cidadão árabe de qualquer Estado árabe. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz lutar por "justiça social".A própria criação do Estado de Israel é referida pelos seus inimigos árabes como "a Nakba", isto é, a "catástrofe", estando nisto implícito que Israel não deveria existir. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz apoiar a autodeterminação e condenar o genocídio.Israel foi vítima, desde a sua primeira hora, de uma agressão, que não provocou, por parte de cinco monarquias e ditaduras árabes; e tem sido vítima de uma guerra árabe que se prolonga ininterruptamente há cerca de sessenta anos porque os Estados árabes se recusam a fazer a paz. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz desejar "a paz".Israel é vítima de ataques terroristas, como os dos bombistas suicidas que, juntamente com os judeus que eles querem aniquilar, matam igualmente mulheres e crianças palestinianas. No entanto, Israel é o alvo permanente de quem diz defender a humanidade e um futuro "livre".Como é isto possível? Como pode o mal vestir-se com a toga da justiça? Como pode uma guerra de genocídio para destruir um povo democrático ser desculpada como luta pela "libertação nacional"? E, no entanto, eles fazem-no – através da criação de mitos políticos que racionalizam a agressão e justificam a guerra contra populações civis.No romance premonitório de George Orwell, 1984, o Ministro da Verdade do Estado totalitário proclama: "O Conhecimento é Ignorância, a Liberdade é Escravidão". A natureza do cinismo político não muda, o seu fito é sempre o mesmo: a obliteração da memória histórica, ao serviço do poder. "O combate do homem contra o poder", escreveu o autor checo Milan Kundera, "é o combate da memória contra o esquecimento". Só a reposição da memória pode destruir os mitos totalitários e tornar o homem livre.O texto de David Meir-Levi recupera a memória dos factos que estão no cerne do conflito no Médio Oriente. Estes factos são cruciais, não apenas para a reposição da história que a política obscureceu, mas também para a sobrevivência de um povo que vive no pesadelo da sua própria destruição. Qualquer pessoa interessada na justiça quererá ler este pequeno livro.»David Horowitz
* * *
David Meir-Levi, israelita nascido nos Estados Unidos da América, vive em Palo Alto, Califórnia. É bacharel pela John Hopkins University e licenciado em Estudos Sobre o Próximo Oriente pela Brandeis University. Ensinou Arqueologia e História do Próximo Oriente na Universidade Hebraica de Jerusalém e na Universidade de Tel Aviv, nos anos 60 e 70, altura em que serviu no exército israelita. De regresso aos Estados Unidos, Meir-Levi tornou-se Director de Investigação e Educação da Israel Peace Iniciative (IPI), uma organização não lucrativa da região da Baía de São Francisco destinada a esclarecer o público americano e os seus líderes sobre a história do conflito israelo-árabe. Mais informações sobre a IPI em: http://www.ipi-usa.org/.

Edita: Occidentalis editora

quinta-feira, 28 de junho de 2007

Amos Oz e Israel: unha historia de amor e coraxe


AMOZ OZ, PREMIO PRÍNCIPE DE ASTURIAS DE LITERATURA 2007. OS NOSOS CALOROSOS PARABÉNS:


Por Mercedes Monmany

Un dos máis importantes escritores actuais de todo o espectro internacional, eterno candidato ao premio Nobel de Literatura, Amos Oz (Xerusalén, 1939), do que agora acaban de ver á luz uns magníficos «Ensaios sobre literatura», publicados en Siruela, a editorial que veu recollendo o principal da súa extensa obra desde hai anos (as novelas «Non digas noite», «Un descanso verdadeiro», «Unha pantera no soto», «O mesmo mar» ou «O meu querido Mijael», así como ensaios absolutamente espléndidos e imprescindibles para calquera lector dos nosos días como é o caso de «Contra o fanatismo»), forma parte, xunto a Abraham B. Yehoshúa e David Grossman, do célebre triunvirato de novelistas actuais en lingua hebrea que máis fixo, indirectamente e a través das súas respectivas obras literarias, pero tamén a través da súa frecuente presenza nas páxinas dos principais xornais de todo o mundo, por divulgar de xeito lúcido e honesto, cunha autocrítica responsábel e construtiva cando facía falta, a terríbel e cotiá realidade da súa terra. Unha terra e unha democracia firmemente asentada que ten que vivir ou intentar vivir lexitimamente en paz, en medio dun forcexeo político diario e desa tristeira ameaza ininterrompida que desde a creación do Estado de Israel en 1947 tiveron que sufrir os habitantes dunha patria, a vella patria do corazón chamada Eretz Israel, a única que podían chamar por fin con ese nome. Habitantes, tan vítimas como outros, que como no caso da familia de Amos Oz, chegarían de Rusia, Lituania ou Ucraína para instalarse alí tralas innumerables traxedias, por todos coñecidas, e trala infinidade de desgustos e persecucións arrastrados ao longo da historia. Unha historia de amor e rancor ou decepción respecto a Europa e unha fascinante historia colectiva e humana que o lector que desexe coñecer de perto, infiltrándose nos seus dormitorios, cociñas, abigarradas faladoiros rúa ou dos cafés de Xerusalén, Haifa ou Tel Aviv, pode facelo a través das magníficas memorias que co título de «Unha historia de amor e escuridade», probablemente a súa obra mestra, publicaría non hai moito este gran escritor xudeu. Un escritor que ao mesmo tempo sempre foi un loitador incansable pola paz, unha paz razoable («non temos intención de suicidarnos polas necesidades da paz», dirá en «Contra o fanatismo») e o sempre difícil, e continuamente torpedeado, entendemento entre árabes e xudeus. Apaixonado da cidade de Xerusalén («unha vella ninfómana que espreme ate o esgotamento antes de desembarazarse cun gran bocexo dun amante tras outro») como se demostra en novelas espléndidas como «A terceira condición», Amos Oz é sempre un interpelador incisivo das máis variadas cuestións humanas e morais do seu tempo e soubo combinar, dun xeito maxistral e sumamente atractivo, o íntimo e o xeral. Ou, se se prefire, a vida en estado puro, con toda a carga que sempre arrastra, mesturada e confundida sen case apenas interrupción, de drama e comicidade. Do drama máis profundo e da irresistible comicidade da que están cargados certos instantes compartidos xunto aos seres queridos. Escritor dotado dun embriagador e deslumbrante verbo poético, os seus libros están atravesados de inesquecibles pasaxes cheos de emoción, humor, poesía, traxedia e un sentimento de nostalxia e de dor vivido en soidade que, en moitas ocasións, enfronta ao home á incomprensión do que lle rodea. Esa incomprensión tería o seu punto álxido cando o pequeno neno solitario Amos só tiña doce anos, tal e como conta en «Unha historia de amor e escuridade», e tívose que enfrontar de súpeto ao desgarrador e incomprensible misterio do suicidio do seu xoven nai. Dous anos máis tarde, iríase vivir a un kibbutz, onde culminaría a súa formación, o seu fortalecemento como ser humano e a súa aprendizaxe da vida e do amor. Un amor que se convertía tamén en débeda cos seus contraída a partir do seu nacemento: levar sobre os seus escuálidos ombreiros todo aquilo que os seus pais, emigrantes en tempos moi difíciles, «non puideron ver cumprido».

quarta-feira, 20 de junho de 2007

O mércores 27 en Madrid



Mais información en: www.aseiweb.net

segunda-feira, 4 de junho de 2007

MICHAL, REINA DE ISRAEL de India Edghill


Michal, raíña de Israel
De India Edghill
Unha novela da esposa do rei David. Michal reinou durante máis de corenta anos na establo do rei David. Esposa, amante e prisioneira do seu poderoso consorte, sempre estivo no centro das intrigas palacianas. Michal, a orgullosa e bela filla de Saúl, rei de Israel, casase namorada do mozo David, poeta e valoroso guerreiro que se enfrontara ao xigante Goliat só coa súa fonda. Sen embargo, cando o profeta Samuel vaticina que David arrebatará o trono a Saúl, o mozo debe abandonala para fuxir.
Pasaron os anos. Michal, que foi obrigada a abandonar o palacio, está casada cun granxeiro. Entón David irrompe de novo na súa vida. O agora rei de Xudea quere volver a desposala e emprega todo o seu poder para retela. Michal tenta resistirse á ambición e avaricia que caracterizan ao rei David, pero verase arrastrada pola súa forte personalidade, se ben se esforzará por manter a súa dignidade e os seus principios. Entre o esplendor da corte e a austeridade dos profetas, entre as concubinas e herdeiros que loitan polo trono, a figura de Michal salienta como a dunha muller sabia e forte que se mantén fiel á amizade e ás súas obrigas.
A través dela, India Edghill transpórtanos a unha época de guerras e traizóns, de amor e odio. Unha espléndida evocación da época bíblica.

sábado, 2 de junho de 2007

Aberrante



Aberrante é a palabra. Eis unha curta de debuxos realizado sob o III Reich. Podería ser hoxe en Irán sen problema. E Irán vai ter o arma nuclear. Hitler revolvería se no seu cadaleuto de envexa polo poder que a República Islámica de Irán vai ter e el non tivo.

quinta-feira, 31 de maio de 2007

EL GATO DEL RABINO de Joann Sfarr

“El Gato del Rabino: 5. Jerusalén de África”

Un dos autores dos denominados da Nouvelle Bande Dessinée publicados por Norma Editorial. O quinto tomo das aventuras filosófico existenciais de “El Gato del Rabino” que leva por título “Jerusalén de África”. De novo Joann Sfar, un dos máis populares membros de esa nova xeneración de debuxantes que conseguiron rachar co convencional, presenta unha máis das súas moi intimas historias das que é protagonista o gato do Rabino, o que da nome á serie e onde temos unha pintura rusa e unha aventura por toda África á procura da doceava tribu de Israel.Edita: Norma Editorial

quarta-feira, 30 de maio de 2007

ADOLF de Osamu Tezuka


A IMPORTANCIA DE CHAMARSE ADOLF
Os que coñezades as obras publicadas dentro da colección Trazado de Planeta DeAgostini, sen dúbida saberedes da excelente calidade de todas elas, tanto se falamos do excelso coidado co que foron tratadas devanditas edicións como ao referirnos ás calidades artísticas dos cómics en si. “From Hell”, “Gorazde”, “Mort Cinder” ou “Maus” son algúns exemplos destas obras seleccionadas de entre o mellor que se produciu nos distintos xéneros do cómic, auténticas obras mestras que ben non foran publicadas antes en España, ou non con demasiado acerto (“Maus”, por exemplo, foi impresa integramente en español por primeira vez na súa edición de Trazado).
E dentro da serie de títulos que conforman a colección, hai que mencionar especialmente a “Adolf”, talvez a obra máis madura de Osamu Tezuka. Adolf foi a primeira serie que apareceu coas características que mellor definen á colección Trazado: un formato que sempre intenta ser o máis apropiado á obra, unha calidade inmellorable e a exhaustiva laboriosidad coa que se levan a cabo as edicións. A pesar de que o tempo que transcorreu desde esa primeira edición non é excesivamente elevado (tan só tres anos), o éxito de “Adolf” foi tal que os cinco libros de que consta a obra atópanse practicamente esgotados. A partir da súa publicación en España, “Adolf” foi galardoado no noso país en numerosas ocasiones: obtivo o premio á mellor obra estranxeira en dous ocasiones (Expocómic 2000, Salón do Cómic de Xixón 2001); o premio ao mellor manga por votación popular noutros dous (Salón do Cómic de Barcelona 2000 e 2001); Mellor Cómic do ano 2000 (Rockdelux 2001) e obtivo outra nominación á mellor obra estranxeira (Salón do Cómic de Barcelona 2001). Perante tal resposta do público e da crítica, Planeta DeAgostini decidiu realizar unha segunda edición dos cinco libros (terceira no caso do número un) dunha serie tan interesante como esta, que sempre reporta unha satisfactoria lectura tanto para os habituais afeccionádevos ao cómic como para os infrecuentes lectores exógenos.
Nesta nova edición se corrixe e mellora a anterior, poñendo gran coidado en detalles como a inserción do logo da colección Trazado e tamén en asimilar o aspecto exterior de “Adolf” ao do resto dos títulos da mesma, como por exemplo “Buda”, obra tamén de Tezuka, coa que comparte o formato.A importancia de chamarse Adolf; Kamil, Kauffmann ou Hitler, como os tres personaxes aos que alude o título da serie, non deixa de ser unha mera coincidencia. Os protagonistas da historia son Adolf Kamil e Adolf Kauffmann, dous amigos que verán moi claras as súas diferencias ao estoupar a Segunda Guerra Mundial. Kamil é xudeu, e aínda que considérese xaponés por haberse criado alí, o estigma da súa relixión é moi forte nesa época.
En fronte, Adolf Kauffmann, fillo dunha xaponesa e un diplomático alemán pertencente ao réxime nazi.“Adolf” conta a historia da relación desencontrada entre eles; conta a historia de Adolf Hitler, un ditador megalómano, a veces ata paródico, e da guerra que orixina a súa tolemia; conta a historia de Sohei Toge, un xornalista que arrisca mil veces a vida por descubrir e protexer a verdade, unha verdade que podería revolucionar o mundo no que se moven os personaxes, e que non deixa de ser o mesmo mundo real que viviu esa Segunda Guerra Mundial; “Adolf” conta a historia da evolución deses complexos personaxes entre 1936 e 1983, centrándose principalmente nos anos da guerra pero, sobre todo, “Adolf” fala das persoas.
Por isto hai que sinalar a importante labor documentalista levada a termo por Tezuka para a correcta recreación do período histórico que representa na obra e que, non esquezámolo, a el tocoulle vivir de primeira man. Sen dúbida a clave do éxito dun cómic como “Adolf” non está tan só no estupendo arte do seu autor, tan persoal e característico por outra parte. “Adolf” ten unha sólida estructura narrativa, unha ucronía talvez, pero perfectamente aplicable á historia que coñecemos, á historia das relacións humanas nos tempos difíciles, ás historias de amizade, de lealdade e de perseveranza, uns valores que impregnan importantemente aos personaxes de Tezuka. “Adolf” é unha obra que pretende reflectir estes valores, que pretende reflectir os tempos pasados. Aínda que “Adolf” é, ao fin e á corda, só unha historia.

quinta-feira, 17 de maio de 2007

EMBASSY E A INTELIXENCIA DE MAMBRÚ de Patricia Martínez de Vicente


Novela histórica escrita cunha perspectiva antropolóxica social, na que Patricia Martínez de Vicente relata as auténticas experiencias humanitarias dos seus pais en España en unión á MI15 e MI16 durante a II Guerra Mundial. Baséase nos testemuños maternos, os seus recordos infantís e o diario do seu pai escrito en 1942, ademais das súas memorias publicadas por Doubleday en N.E en 1961. Unha información contrastada con documentos dos arquivos británicos e o Ministerio de Asuntos Exteriores en Madrid, citada na bibliografía.

Cos seus pais como protagonistas, a autora saca ao resto dos carácteres da vida real como participantes dos salvamentos clandestinos de refuxiados e indocumentados xudeus que fuxen a través de España nos anos 40 escapados do III Reich. Unha maioría que era trasladada ao campo de concentración en Miranda de Ebro e outras prisións fronteirizas. Rescatados en nome da Embaixada Británica en Madrid e en combinación con Cruz Vermella Española, o doutor galego Eduardo Martínez Alonso, xunto aos diplomáticos británicos, no seu dobre rol coa MI15 e MI16, encargaranse de evacualos por Portugal ou Xibraltar. Durante estas visitas regulares a Miranda de Ebro, o doutor e os seus amigos diplomáticos inventan estratéxicas para salvar milleiros de vidas con falsos certificados médicos e outras estratexias.

Tras un difícil periplo pola xeografía española, para a saída ás fronteiras, o doutor os agocha na súa propia casa, en Madrid, ou na familiar de Vigo e Redondela. Igual que fai Margarita Taylor na súa, sobre as dependencias do salón de té Embassy no Pº da Castellaba 12 de Madrid, xunto aos cooperantes que colaboran por todo o país. Unha vez en Galiza e en asociación con tres mariñeiros de Redondela, logran pasalos clandestinamente a Portugal, ou depositalos nos buques británicos fondeados na Ria de Vigo. Labores que se dirixían a partir das oficinas centrais de Whitehall en Londres e levaban a cabo xunto aos diplomáticos ingleses no seu dobre función co Servizo Segredo Británico a partir da embaixada en Madrid.

"Embassy e a Intelixencia de Mambrú" relata a historia humana e os entramados, clandestinos dalgunhas redes de evacuación aliada ao seu paso pola Península Ibérica, desde as fronteiras pirenaicas ate Xibraltar, ou Portugal. Debido aos impedimentos para lograr os visados de paso por España, e os salvocondutos para viaxar polo país, cun goberno altamente influenciado pola política do III Reich, os aliados tiveron que levar adiante estes rescates, burlando á propia Gestapo en Europa e España.
Como escribe en 1946 o entón embaixador, Sir Samuel Hoare, entre 1940-44 chegáronse a salvar ilegalmente máis de 30.000 xudeus do nazismo con estes e outros procedementos similares. Ate a publicación de Embassy e a Intelixencia de Mambrú no 2003, apenas se sabía destas colaboracións. O salón de té Embassy, un dos centros sociais mais elegantes de Madrid, era ao mesmo tempo o lugar de acubillo e reunión dos rescatadores na capital. Alleos á embaixada alemana que tiñan enfronte, e aos axentes da Gestapo que merodeaban polo salón.

Cun importante protexo testemuñal, bibliográfico e documental sostido por unha seria investigación de anos nos arquivos españois e ingleses, para confirmar os testemuños familiares e os seus escasos coñecementos persoais, a autora presenta na súa primeira novela publicada en España, tamén por primeira vez, un capítulo da historia contemporánea practicamente descoñecida. E cun final auténtico e feliz.

Versión 2006

A partir do Freedom of Information Act do 1 de xaneiro do 2005 e ao quedar desclasificados nos National Arquives británicos moitos documentos do Servizo Segredo relacionados coa II Guerra Mundial, Patricia Martínez de Vicente logrou atopar os 3 arquivos con máis de 200 páxinas de información que se refiren ao caso concreto do seu pai, o doutor galego Eduardo Martínez Alonso e a súa colaboración humanitaria e informativa entre España e Inglaterra como colaborador da MI15 durante a II Guerra Mundial.

Apoiada nos devanditos documentos e mantendo o texto orixinal, baseado nos testemuños familiares, como preséntase na edición do 2003, na nova versión do 2006 de Embassy e a Intelixencia de Mambrú, a autora engade un breve epílogo explicatorio, incluíndo as copias dos documentos dos arquivos británicos que avalan as experiencias descritas na versión anterior.

Como información complementaria, engadiu que no momento actual prepara unha segunda novela, igualmente referida aos salvamentos en España durante a II Guerra Mundial (sen título aínda) onde abarca outras rutas de evacuación, a partir dos Pirineos ate Portugal e Xibraltar. A finalidade principal é unir a través de personaxes reais e ficticios as operacións de salvamento realizadas en Madrid e Barcelona. Os eixes centrais en España do Servizo Segredo Británico, MI15, MI16 e MI19, que operaban a partir da Embaixada en Madrid e o Consulado de Catalunya en Barcelona, igualmente documentada en feitos reais

terça-feira, 15 de maio de 2007

GALICIA EN GUERRA de Eduardo Rolland



Galicia en guerra
Eduardo Rolland
Por Samuel Solleiro
Vivimos en tempos de desenmascarar tópicos. E un dos gordos, dos importantes, o rei de todos os tópicos, se callar, para os que somos de por aquí, é ese da GZ radicalmente rural até case onte. O da GZ-caracol que vai tan devagar que pensa que é o século XIX porque saca a cabeza pola fiestra e chove aínda que a poucos quilómetros celebran xa o XXI, e que leva séculos agochada na súa cuncha e por iso esvaran por ela todas as novidades que traen os tempos e, pase o que pase ao seu redor, ela é testemuña cega, xorda e muda (tanto que nen testemuña chega a ser) duns acontecementos que sempre lle veñen demasiado grandes.
E aquí Eduardo Rolland, que de molusco semella ter máis ben pouco, responde simplemente que non. O seu libro demostra que na GZ teñen pasado cousas importantes e que, precisamente, ese tópico da GZ-caracol, ten funcionado como unha das máis intelixentes estratexias do poder para que esas cousas importantes pasasen sempre insultantemente desapercibidas.

En Galicia en guerra o contexto é a Segunda Guerra Mundial. O Estado español de Francisco Franco era supostamente neutral, e por se a suposta neutralidade esa non abondase, GZ era, tamén supostamente, unha selva acrítica de vacas, lobos e sancristáns na que non se ía xogar un conflito tan importante como a Segunda Guerra Mundial. E no entanto, as investigacións de Eduardo Rolland sacan á luz que si. Que GZ tivo máis importancia na guerra da que se pensa. Nárranse aquí, entón, algúns casos nos que GZ estivo "no mundo" nos anos 30 e 40. Uns máis coñecidos e outros completamente novos polo menos en letra impresa, todos eles aterradores.
A saber: un desfile triunfal da Wehrmacht en Vigo xusto antes de invadir Polonia, unha enorme antena para submarinos levantada polos nazis en Arneiro (Cospeito), os anos da febre do volframio, o uso máis habitual do que se pensa dos portos de Vigo e Ferrol para reabastecemento dos submarinos alemáns, a División Azul, os galegos en Mauthausen, os ataques dos aliados aos pesqueiros galegos sospeitosos de espionaxe, a arañeira de axentes e institucións nazis que chegou a ser Vigo, o uso desta cidade como refuxio e lugar de embarque a Arxentina de persoeiros do partido como o malencarado Walter Kutschmann e outros. E nós sen sabelo.
O libro de Eduardo Rolland explica isto todo con eficacia e con humildade. É unha crónica que resulta dun traballo serio en arquivos e hemerotecas, e transmítea sen pretensións, crudamente, sen dicer máis do necesario e sen pensar polo leitor. É un libro pequeno, o material tampouco é tantísimo, suponse, e tampouco consiste nunha extenuante treboada de datos e datas sen tregua que talvez se soportase mal. Os capítulos máis coñecidos polo público, como o da División Azul ou o das minas de Volframio están narrados sabendo que o leitor algo coñece do tema e entón adoptan por momentos formas xornalísticas diferentes e máis dinámicas, como a entrevista ou o testimonio. E para quen, polo motivo que for, teña ganas de listas, o libro inclúe algunhas, até agora inéditas: galegos mortos en Mauthausen, submarinos afundidos nas costas de aquí, listaxe de nazis buscados polos aliados no Estado español, estas cousas.Que Francisco Franco simpatizaba claramente co bando alemán e que a súa neutralidade non era unha neutralidade auténtica, é ben sabido.
Que GZ non era, en realidade, ese caracol que se pensaba e se houbese que comparala con algún molusco sería máis ben un polbo (porque vive do mar e porque a cuncha a leva por dentro), era unha idea que antes ou despois había que pór sobre a mesa. Mais o que subxaz neste Galicia en guerra(e se non subxaz sempre pode o leitor coa súa bendita omnipotencia facer subxacer) é a condición de lixeira de España que foi GZ através dos tempos. Un lugar deliberadamente a monte no que Francisco Franco verqueu impunemente todos os refugallos que, de portas a fóra, o réxime prefería non ter á vista polo que puidese pasar. En días de desafortunado revival nos que se tende a pensar o franquismo como un conglomerado de cancións de Los Brincos, sofás de skai e Gaby, Fofó e Miliki é máis urxente que nunca situalo no seu auténtico contexto histórico: o dos fascismos europeos. O anaquel da historia do que nunca debeu saír e saíu.