terça-feira, 30 de setembro de 2008

80 anos de Elie Wiesel

Programa de Radio Sefarad sobre os 80 anos do nacemento de Elie Wiesel ESCOITA AQUÍ

sábado, 27 de setembro de 2008

El niño con el pijama a rayas (trailer en español)


www.Tu.tv
Hoxe venres 26 estrea nos nosos cines

terça-feira, 23 de setembro de 2008

EL DESVÁN DE LA CASA DE LOS SHEPHER. De Tamar Yellin


El desván de la casa de los Shepher
Tamar Yellin
ISBN 13: 978-84-92429-28-8
Gañadora do SAMI ROHR PRIZE 2007 como mellor novela. Novela premiada co RIBALOW PRIZE 2006 Obra seleccionada para o WINGATE PRIZE 2006 Autora galardoada cos premios PUSEY AND ELLERTON PRIZE da Universidade de Oxfor
Tamar Yellin naceu en Inglaterra. Estudou hebreo e árabe en Oxford. Os seus relatos apareceron nunha ampla variedade de diarios e antoloxías. O faiado da casa dos Shepher é a súa primeira novela publicada.
Sinopse:
Despois de moitos anos de ausencia, Shulamit, unha profesora de estudos bíblicos en Inglaterra, regresa ao fogar dos seus antepasados: Xerusalén. Alí redescubrirá a súa historia e a dos seus. Da man de antigas cartas, diarios e documentos toparase consigo mesma, ao descubrir de onde e de quen provén. Da esperanza do seu bisavó, que viaxou até Babilonia perseguindo as sombras da mítica historia das Dez Tribos Perdidas. Do desdén do seu avó, que fuxiu da guerra. Do desengano e da resignación dos seus pais e as súas historias de amor non correspondido. Dunha familia tan diferente e extraordinaria coma todas as demais, absorbida polo paso dos anos e o silencio da irrelevancia: a condena ao anonimato do tempo que se vai. Ao pouco de chegar, Shulamit descobre que os Shepher, os seus, viven entre disputas, pendentes dun estraño e misterioso códice que, ao parecer, en realidade ninguén coñece moi ben, pero que concentra a atención de estudiosos, de expertos, de relixiosos, e de familiares próximos e distantes, aínda que a maioría descoñece os motivos de tanto interese e expectación. O faiado da casa dos Shepher é unha novela extraordinaria, reflexiva, de mirada sosegada e aceda. A autora percorre nas súas páxinas a vida dunha familia das que hai moitas, das que case nada queda, na que podemos reconocedr os nosos propios pasos e os dos que nos precederon polo camiño.
"Entre no faiado da casa dos Shepher e goce dunha fascinante visita a un mundo de corte académico, á vez que dunha pracenteira lectura." Noah Gordon

segunda-feira, 22 de setembro de 2008

LA CAJA NEGRA. De Amos Oz


La caja negra
Nuevos Tiempos. 130.
Rústica con solapas
Novela contemporánea
Editorial Siruela

SINOPSE:

«Querido Alec: Que non teñas destruido esta carta o recoñocer a miña letra no envelope proba que a curiosidade é máis poderosa que o odio. Ou que o teu odio necesita carne fresca.»
Este é o deslumbrante comezo de "La caja negra", considerada pola crítica internacional coma unha das mellores novelas de Amos Oz. Alec e Ilana non se falan desde hai sete anos. O divorcio fora moi duro, as emocións, crueles. Él mudouse a Estados Unidos e fíxose famoso polos seus estudos sobre o fanatismo; ela, ficou en Israel e volveu casar con un ortodoxo. Teñen, sen embargo, un fillo en común, Boaz, que o pai ignora como ofensa á nai. O mozo é un adolescente inquedo, que foi expulsado do colexio pola súa actitude violenta. Ilana, despois de longos anos de silencio, escribe a Alec para pedirlle axuda… Igual que a caixa negra dos avións contén o rexistro dos accidentes aéreos, as cartas que se intercambian as personaxes desvelan as razóns dos seus fracasos… A mujer infiel, o marido arrogante, o fillo rebelde: todos fanse dano sí mesmos e aos demáis na súa loita pola existencia nun país sen compaixón.


DESCARGA FRAGMENTOS EN PDF:
Ler fragmento

Conferencias en Vigo e Compostela


sábado, 20 de setembro de 2008

LAS OLIVAS NEGRAS. De Joann Sfar



LAS OLIVAS NEGRAS
Volumes 1,2 e 3
Joann Sfar
Edicións Kraken
18 Euros
48 páxinas
Por fin apareceu publicada pola editorial Kraken o terceiro volume de Las Olivas Negras. Obra do prolífico Joann Sfar cuxa cabeza semella rebosante de historias, e que así sexa por moito tempo. Nesta ocasión acompáñalle aos lapis o gran Emmanuel Guibert. As olivas negras é o primeiro de tres álbums recentemente editado no noso país por Edicións Kraken. Sfar, na súa extensa produción, toca multitude de paus en canto a xénero e estilo. Unha das actividades coas que o lector ve que o autor goza, é cando Sfar utiliza as páxinas dos seus cómics para reflexionar, para debater consigo mesmo, pero non sempre desde a instropección senón desde o paradoxo ou incomprensión observada desde o exterior mediante personaxes que poden, pola súa situación ou condición, abstraerse da socialización. Neste tipo de historias, como pode ser o caso do gato do rabino ou de Sócrates o semi-can, Sfar sérvese de animais para achegar unha visión crítica e distinta de relixións, mitoloxías e o comportamento humano introducindonos con acerto na temática e convidándonos á reflexión.
Nas olivas negras Sfar cóntanos a historia de Gamaliel e o seu pai, xudeus que emprenden unha viaxe a Xerusalén para ofrecer un sacrificio en honra ao aniversario da morte da nai do raparigo. Cando un comeza a lectura do álbum deseguido pensa que está ante outra obra de reflexión sobre o xudaísmo por parte de Sfar, utilizando nestá ocasión a visión dun neno para expor dúbidas sobre certos aspectos da súa fé. Durante o primeiro terzo da obra esa idea vaise afianzando e un vai sendo espectador dos paradoxos existentes na época entre a doutrina da fé e as normas, e o divorcio que iso supón. Pero ao avanzar a historia devandita idea vaise desvanecendo xa que os acontecementos evolucionan e a temática comeza a tomar un cariz aventureiro, onde Galamiel verase separado do seu pai e onde aires de revolución empezarán a soar pola cidade de Xerusalén. Sfar realiza así un gran traballo neste primeiro álbum, dándonos unha boa ración das súas habituais inquietudes e á vez acción, aproveitando moi ben as 48 páxinas para sentar unha base moi sólida sobre a que desenvolver a súa historia. No apartado gráfico, Emmanuel Guibert realiza un magnífico traballo. Dá gusto ser testemuñas de como co seu trazo sinxelo e elegante consegue dotar aos personaxes dunha gran expresividade e personalidade. Utiliza unha composición fixa de 3 x 2 viñetas a cal sabe aproveitar para conseguir unha narración fluída e acertada salvando con nota as escenas de acción. Sen dúbida, unha recomendábel lectura que serve para sentar de maneira máis que acertada as bases para o desenvolvemento nos seguintes álbums e na cal podemos gozar de varios dos aspectos que tanto nos gustan (a algúns) dese monstro do cómic que é Sfar. A obra está correctamente editada por Edicións Kraken, a cal esperamos que siga apostando por obras de contrastada calidade do cómic francés como neste caso.

sexta-feira, 19 de setembro de 2008

Anuncio de clases de Hebreo

Flayer
View SlideShare document or Upload your own.

sexta-feira, 12 de setembro de 2008

La chica sobre la nevera. De Etgar Keret


La chica sobre la nevera y otros relatos
Autor: Etgar Keret
Colección Nuevos Tiempos


Etgar Keret ofrécenos uns contos moi curtos que se suceden ao ritmo trepidante da vida israelí, revelando unha realidade insoportable e conmovedora á vez: a dunha sociedade que tenta distanciarse do absurdo dos conflitos bélicos da rexión. Os contos de Keret provócannos violentas risotadas polas súas profundas inmersións no humor máis negro e a súa enorme ironía. Movéndose entre a vida corrente e a fantasía, expresan a súa desconformidade e incomodidade ante a realidade, falan da violencia, da debilidade humana, de perdedores sen ambicións, de soñadores que aínda cren poder cambiar o mundo e, tamén, da xeración dos trintañeiros incorrexiblemente apegados á infancia, e todo iso nunha linguaxe coloquial, precipitada e natural no que se recoñecen as técnicas do pastiche, do kitsch e do vídeo clip.

quinta-feira, 11 de setembro de 2008

Pizzería Kamikace


Pizzería Kamikace y otros relatos
Colección Nuevos Tiempos


Neste novo libro de relatos do escritor israelí Etgar Keret, o lector verase sacudido por unha linguaxe fresca, atrevida, irónica e sorprendente, en boca dun aluvión de personaxes que, nun constante ir e vir, provocan situacións chocantes e divertidas, á vez que conmovedoramente tráxicas. Atopámonos con un condutor de autobús que quería ser Deus, con Ana, propietaria dunha tenda de ultramarinos situada ás portas do Inferno, con Haim e o seu mundo de suicidas, que tanto se parece ao mundo dos vivos... Todos estos seres, móvense entre a realidade máis crua e a ficción máis disparatada, que acaba mesturándose nunha soa realidade de irrealidades.

Podes ler un fragmento AQUÍ

quarta-feira, 10 de setembro de 2008

Una vez de Morris Gleitzman

Una vez
Autor: Morris Gleitzman
Pax: 168
Pvp: 15 Euros

Felix ten dez años, é xudeu, e vive nun orfanato esperando o día no que os seus pais volvan a buscalo. É o único neno que non é orfo, ou iso é o que terá que descubrir, porque os nazis irrompen en Polonia, e persiguen e matan aos xudeus. Felix, inconsciente do risco, escápase para buscar aos seus pais. Quizais consiga sobrevivir e atopalos, quizais e ocorra algo bo na súa vida, cando menos unja vez.
------------------------------------
Primer capítulo - UNA VEZ (Morris Gleitzman)

UNA VEZ estuve viviendo en un orfanato en las montañas, un lugar en el que nunca debí haber estado y en el que casi provoco una gran revuelta.Todo fue por culpa de la zanahoria.¿Sabes cuando una monja te sirve la sopa muy caliente de una olla muy grande y te hace inclinarte tanto para que no gotee, que el vaho de la olla empaña tus gafas, y no las puedes limpiar porque estás sujetando el plato y la neblina no se va, aunque reces a Dios, a Jesús, a la Virgen María, al Papa y a Adolf Hitler?Pues eso es lo que me está pasando ahora mismo.Me las apaño como puedo para encontrar el camino de vuelta a mi sitio. Utilizo mis oídos para orientarme. Dodie, que siempre se sienta a mi lado, hace mucho ruido al sorber porque tiene los dientes torcidos. Me pongo el plato sobre la cabeza para que ningún otro niño me quite mi sopa y los sorbidos de Dodie me guían en medio del vapor.Voy a tientas hasta que encuentro el borde de la mesa y apoyo el plato, y me limpio las gafas.En este momento veo la zanahoria.Está flotando en mi sopa, se ve enorme entre las hebras de col y los pedacitos viscosos de cerdo grasiento, las cuatro lentejas y los trozos de escayola gris del techo de la cocina. Una zanahoria entera.No me lo puedo creer. En tres años y ocho meses que llevo en este orfanato nunca había tenido una zanahoria entera en mi plato.Ni yo ni nadie.Ni siquiera las monjas tienen una zanahoria entera y eso que ellas se sirven raciones mucho más grandes que nosotros, los niños, porque necesitan energía extra para ser santas.Aquí arriba en las montañas no podemos cultivar vegetales. Ni siquiera aunque recemos mucho. Es por culpa de las heladas. Por eso si te encuentras una zanahoria entera en este lugar, lo primero que tienes que hacer es contemplarla y luego hacerla pedazos, los suficientes para que sesenta y dos niños, once monjas y un cura puedan probar un trocito.Miro fijamente la zanahoria.En este momento soy probablemente el único niño de toda Polonia con una zanahoria entera en su plato. Durante unos segundos pienso que es un milagro.Pero no puede ser porque los milagros sólo pasaban hace millones de años y ahora estamos en 1942.Entonces me doy cuenta de lo que significa la zanahoria y me tengo que sentar rápidamente antes de que mis piernas flojeen y me desplome. No me lo puedo creer.Por fin. Gracias, Dios, Jesús, María, el Papa y Adolf Hitler, llevo mucho tiempo esperando esto.Es una señal.Esta zanahoria es una señal de Mamá y Papá. Ellos me han enviado mi verdura preferida para que sepa que sus problemas se han terminado. Para que sepa que después de tres interminables años y ocho interminables meses las cosas han mejorado para los libreros judíos. Para que sepa que van a venir a buscarme para llevarme de vuelta a casa.Sí.Mareado de la emoción meto los dedos en la sopa y cojo la zanahoria.Afortunadamente los otros niños están concentrados en su cena, levantando la cuchara hambrientos y echando un vistazo al plato por si acaso se topasen con una pizca de carne o con restos de boñigas de rata.Tengo que darme prisa.Si los demás niños ven la zanahoria van a sentir mucha envidia y va a haber un gran revuelo.Estamos en un orfanato. Se supone que todo el que está aquí tiene a sus padres muertos. Si los otros niños descubren que los míos no lo están, se pondrán muy tristes y las monjas que nos cuidan podrían meterse en un lío con la oficina central católica de Varsovia por haber incumplido las normas.—Felix San Stanislaus.Casi se me cae la zanahoria al suelo. Es la voz de la Madre Minka, que grita mi nombre desde su mesa presidencial.Todo el mundo levanta la vista.—No se juega con la comida, Felix —dice la Madre Minka—. Si ha encontrado un bicho en su plato, sólo tiene que comérselo y estar agradecido.Los demás niños, todos, me están mirando fijamente.Algunos están sonriendo. Otros fruncen el ceño preguntándose qué es lo que está pasando. Intento no parecer el típico niño que acaba de meterse una zanahoria en el bolsillo. Estoy muy feliz y no me importa que me escuezan los dedos por haberlos metido en la sopa hirviendo.Mamá y Papá, por fin vais a venir a por mí.Deben de estar abajo, en el pueblo, y han debido darle la zanahoria al Padre Ludwik para que me la subiese y así darme una sorpresa.Cuando todos los niños vuelven la vista a sus platos, sonrío a la Madre Minka agradecido. Es muy buena, ha hecho una broma para apartar la atención de mi zanahoria.Hubo dos razones por las que Mamá y Papá eligieron este orfanato: porque era el más cercano y por la bondad de la Madre Minka. El día que me trajeron aquí, me contaron que en todos los años que la Madre Minka fue cliente de su librería, antes de que las cosas se pusieran difíciles para los libreros judíos, ni una sola vez criticó un solo libro.La Madre Minka no ve mi sonrisa, está demasiado ocupada, mirando la mesa de San Kazimierz, por lo que vuelvo a sonreír agradecido, esta vez a la Hermana Elwira. Ella tampoco se da cuenta porque está muy ocupada sirviendo la cena a los pocos niños que faltan y se muestra muy compasiva con una niña que está llorando por la cantidad de escayola del techo que hay en su sopa.Son muy amables estas monjas. Las voy a echar de menos cuando Mamá y Papá me lleven de vuelta a casa, deje de ser católico y vuelva a ser judío.—¿No quieres más? —dice una voz pegada a mí.Dodie mira fi jamente mi plato. El suyo está vacío. Termina de sorber entre los agujeritos que separan sus dientes torcidos yme doy cuenta de que está deseando que no quiera más sopa.Por encima de su hombro, Marek y Telek se burlan de él.—Crece de una vez, Dodek —dice Marek, pero en sus ojos se ve un destello de esperanza. En el fondo él también desea poder comerse un poco de mi sopa.Una parte de mí quiere dársela a Dodie porque su mamá y su papá murieron de una grave enfermedad cuando tenía tres años. Pero estos son tiempos muy duros y la comida escasea, y por eso, aunque tu barriga rebose de felicidad, tienes que tragar a la fuerza.Yo lo hago.Dodie sonríe. Sabía que sí que quería la sopa. La idea de que no la quisiese es tan absurda que nos provoca la risa floja.Entonces paro. Me tengo que despedir rápidamente de todo el mundo. Eso me hace estar triste. Y cuando los otros niños vean que Mamá y Papá están vivos sabrán que no he sido sincero con ellos. Eso me hace sentirme todavía más triste.Me digo a mí mismo que no debo ser tan tonto. Ellos no son mis amigos, no de los de verdad. No puedes tener amigos cuando tienes una vida secreta. Con tus amigos tienes que sentirte tan cómodo que, cuando se te escapa una de tus historias sin querer, saben que les has estado contando eso, una historia.Pero siento que Dodie es mi amigo.Mientras me termino la sopa trato de pensar en algo bueno que pueda hacer por él. Algo que le demuestre que estoy contento de haberle conocido. Algo que pueda mejorar su vida aquí dentro después de que me haya ido, una vez que ya esté en mi propia casa, con mis propios libros y con mi mamá y mi papá.Ya sé exactamente qué es lo que puedo hacer por Dodie.Ahora es el momento. Acaban de empezar los turnos para bañarse.La Madre Minka está de pie en la puerta del baño, controlando de arriba abajo el grado de suciedad de Jozef, que está tiritando.Todos estamos tiritando. El baño está congelado y eso que estamos en verano. Quizá porque es muy grande y está debajo del nivel del suelo. Probablemente hace millones de años, cuando se construyó este convento, este baño se usaba para patinar sobre hielo.La Madre Minka coge el cordón que lleva atado a la cintura y con un gesto seco señala hacia el dormitorio. Jozef coge su ropa y se aleja rápidamente, aliviado.—Cerdo con suerte —dice Dodie tiritando de frío. Me salgo de la fi la y me acerco a la Madre Minka.—Disculpe,Madre —le digo.No parece que se haya dado cuenta. Está echando un duro vistazo a Borys, que tiene la mitad del campo de deporte bajo las uñas de las manos y de los pies. Y bastante en los sobacos. Veo cómo la Madre Minka está a punto de agarrar de nuevo su cordón y señalar hacia el baño.Oh, no. No voy a llegar a tiempo.Entonces la Madre Minka se gira hacia mí.—¿Qué pasa aquí? —dice ella.—Por favor,Madre —digo apresuradamente—. ¿Puede ser Dodek el primero en entrar al baño?Los chicos que están en la cola detrás de mí empiezan a refunfuñar. No me vuelvo para mirar a Dodie. Sé que entenderá lo que estoy haciendo.—¿Por qué? —dice la Madre Minka.Doy un paso hacia delante para estar más cerca de ella.Esto es algo entre la Madre Minka y yo.—Usted sabe que los padres de Dodek murieron de una grave enfermedad —le digo—. Bueno, pues Dodek ha decidido que quiere ser médico y dedicar su vida para acabar con todas las enfermedades del mundo. La cosa es que, como futuro médico, tiene que acostumbrarse a la higiene y lavarse bien, con agua caliente y limpia.Contengo la respiración y espero que Dodie no me haya oído. En realidad él quiere trabajar en un matadero de cerdos y estoy preocupado de que diga algo.La Madre Minka me mira fijamente.—Vuelva al final de la fila —dice.—Él necesita de verdad ser el primero en bañarse cada semana —digo—, como futuro médico que será.—Ahora mismo —grita la Madre Minka.No voy a discutir. Con la Madre Minka no puedes.Las monjas pueden tener un gran corazón y ser sin embargo violentas.Cuando paso por delante de Dodie me mira agradecido.Yo le pido perdón con la mirada. Sé que no le molestaría la historia del médico. A él le gustan mis historias.Además yo creo que él sería un gran doctor. Una vez, después de arrancarle las alas a una mosca, consiguió volvérselas a pegar.Ay, este suelo de piedra está demasiado frío para ir descalzo.Eso es otra cosa que Dodie podría hacer en un futuro.Diseñar sistemas de calefacción para los baños. Apuesto que en el año 2000 todos los baños del mundo tendrán calefacción.En los suelos y todo. Y habrá robots que quiten las ramitas y la arena del agua de la bañera.Mira, Borys es el primero en bañarse y el agua ya está marrón. Me puedo imaginar cómo estará cuando finalmente me toque a mí. Estará fría y con más tropezones flotando que los que hay en nuestra sopa.Cierro los ojos y pienso en los baños que Mamá y Papá solían darme. En frente de la chimenea, con agua limpia y un montón de húmedos abrazos entre miles y miles de cuentos.No puedo esperar más, quiero otro baño como ésos.Mamá y Papá, daos prisa.Sigue leyendo en tu librería... es una historia que merece ser leída, al menos UNA VEZ.

terça-feira, 9 de setembro de 2008

El esplendor. De Jaime Einstein


El esplendor
Autor: Jaime Einstein
Ediciones Lobo Sapiens
Novela que trata do misterio do Séfer Zohar -a "biblia" do misticismo xudeu ou Kabalá-, e a trama ten como escenarios Israel, baixo a ocupación romana, a Sefarad medieval e a Roma dos césares e os papas católicos.
A personaxe principal da novela histórica, "El esplendor", é unha obra enciclopédica chamada o Séfer Zohar... a "biblia" do misticismo xudeu ou Kabalá. De acordo á tradición esotérica hebrea, o Zohar foi escrito polo famoso rabino Simón Bar Yojai, en Galilea, durante o século I da era común. A lenda conta que Bar Yojai e o seu fillo Eleazar estiveron agochados nunha remota cova durante trece anos, fuxindo das persecucións romanas. Foi durante este período de ocultamiento que Bar Yojai escribiu a súa inmensa obra, que explica o significado oculto das Sacras Escrituras, a estrutura interna do Creador, e a natureza dos últimos días do noso universo. O libro mantívose oculto por séculos e repentinamente apareceu na Sefarad medieval, de mans do rabino Moisés Ben Shem Tov de León. É importante mencionar que moitos críticos contemporáneos, entre os que se distingue o estudioso Gershom Sholem, consideran que Moisés de León é o autor do Zohar e que o presentou pseudoepigráficamente coma obra de Bar Yojai. A novela trata do misterio desta obra arcana, e a trama ten coma escenarios Israel, sob a ocupación romana, a España medieval e a Roma dos césares e os papas.
Jaime Einstein naceu en Cuba. Estuda nos Estados Unidos onde graduouse en dereito na Universidade de Columbia. Exerceu o Dereito Internacional durante grande parta da súa vida profesional, traballando en infinidade de proxectos que o levaron por todos os recunchos do Planeta. No recén encetado século XXI, Jaime Einstein decidiu mudar rumbos, e comezou a escribir ficción. A súa obra inédita, "La isla de Abraham" trata sobre a vida dos xudeus de Cuba. Jaime Einstein na actualidade mora na Galilea, Israel.

quinta-feira, 4 de setembro de 2008

LA CALLE DE LA JUDERÍA de Toti Martínez de Lezea


LA CALLE DE LA JUDERÍA

De Toti Martinez de Lezea

ISBN: 978-84-8091-482-6
Publicación: 2001/09
Páxinas: 494
Tamaño: 22,5 x 14,5 cm.
Edita: TTARTTALO
Prezo: 24,50
As vidas paralelas, ao longo de case un século, de dous irmáns de procedencia xudía serve de pretexto á autora para ofrecernos un riquísimo retrato da España do século xv. As tensións relixiosas quedan perfectamente reflectidas, cos seus paradoxos e toda a súa crueza, a través do destino de Yosef, que decide converterse ao catolicismo, e de Jonás, que durante toda a súa vida mantense fiel ao credo dos seus pais. A apaixonante historia dunha familia judeoconversa ao longo de varias xeracións, na cidade de Vitoria en pleno século XV.Las prédicas de San Vicente Ferrer, o antagonismo entre cristiáns e xudeus, os ataques ás comunidades xudías e, finalmente, o decreto de expulsión de 1492, mestúranse nesta narración co odio de Martín de Escoriaza cara a Pedro Sánchez de Bilbao - nomee adoptado por Josef Sahadia ao bautizarse - o amor deste e da súa esposa, María Ruiz de Gaona, cristiá vella pertencente a unha antiga familia alavesa, e o ascenso do seu fillo Juan "o rico". Todo iso no marco da zona vella de Vitoria-Gasteiz e, en especial, a Casa do Cordón, palacio dos Sánchez de Bilbao no cal foron aloxados os Reis Católicos, e que aínda se conserva como mostra do seu antigo esplendor.

-------------------

FRAGMENTO:

Invierno de 1404
El hombre caminaba deprisa mirando con recelo a derecha e izquierda. Era ya muy entrada la noche y el toque de queda se había escuchado una hora antes. Su sombra reflejada en los muros de las casas parecía perseguirle como un fantasma. Era joven, pero unos cuantos cabellos blancos habían empezado a asomar en sus sienes y en su barba. Alto y delgado, de facciones armoniosas, vestía un jubón de terciopelo verde musgo y calzas a juego que unas altas botas de montar tapaban hasta medio muslo. Portaba una capa amplia y oscura y la cabeza cubierta por un sombrero ancho rodeado de una larga bufanda envuelta alrededor de su cuello. Podía apreciarse por su aspecto e incluso por sus andares que era hombre de posición holgada.
Había dejado su caballo y su equipaje en las caballerizas del Camino de Navarra, a las puertas de la muralla. No quería llamar la atención. El ruido de los cascos sobre el empedrado haría asomarse a más de un vecino curioso y era mejor pasar totalmente desapercibido.
En su rostro se reflejó el alivio al penetrar por el Portal y contemplar un cartel iluminado por la parpadeante luz de un candil en el que podía leerse "Calle de la Judería". Aminoró la marcha y hasta se entretuvo un instante para colocar bien la bufanda y sacudir el polvo de su traje. Unos pasos más adelante se detuvo delante de una hermosa casa de dos plantas, rodeada por un pequeño muro, y tras posar su mano sobre el mezuzá de la jamba, llamó a la puerta. No tuvo que esperar demasiado. Breves instantes después una mujer de mediana edad abrió la puerta. El recelo que mostraba su rostro se tornó en amplia sonrisa al reconocer al visitante y unas lágrimas aparecieron en sus ojos.
-¡Yehudá !
-Shalom Ruma, la paz sea contigo.
-Y contigo... -respondió la mujer.
Se abrazaron durante largo rato sin decir nada. Después, la mujer se hizo a un lado para permitirle la entrada.
-¿Está David en casa? -preguntó Yehudá al tiempo que se quitaba capa y sombrero y se los tendía a Ruma.
-¿Dónde iba a estar a estas horas? -respondió ella cogiendo las prendas.
-Ocupándose de uno de sus innumerables enfermos...
-¡Ni el mismo rey podría hoy sacarlo de casa! Sarai está en plena labor...
-¿Ya? -la sorpresa y la preocupación se reflejaron en el rostro de Yehudá- ¿No debía nacer el mes que viene ­?
-Y así era -respondió la mujer- pero se ha adelantado y... -añadió bajando la voz- parece ser que hay complicaciones... Sarai nunca ha sido demasiado fuerte...
En silencio penetraron en la cocina e instintivamente el hombre se acercó al hogar en el que alegremente ardían un montón de leños. Se frotó las manos, entumecidas por el frío, y se quedó pensativo. Ruma se aprestó a calentar un poco de caldo.
Un niño de unos tres años dormía profundamente en una pequeña cama al lado de la chimenea. Se inclinó sobre él y le pasó la mano por el cabello revuelto y sudoroso. El niño se movió inquieto pero no abrió los ojos.
-Este tiene que ser... -dijo.
-Nuestro sobrino Jonás -Ruma acabó la frase acercándose con una sonrisa y le tendió un tazón de caldo que su hermano apuró de un trago.
-Es hermoso -dijo reconfortado por el calor del caldo en su estómago.
-Sí que lo es.. Se parece a su madre. Tiene los ojos azules y es un niño listo y cariñoso. La alegría de la casa -concluyó con orgullo casi maternal.
Miró a su hermana con ternura. El tiempo no pasaba en balde. También a ella se le apreciaban cabellos blancos en la que había sido una de las cabelleras más admiradas de la kahala. Llevaba el cabello recogido en un moño, la cara despejada. Había engordado un poco adquiriendo la silueta de una matrona, pero los años no habían hecho menguar una vitalidad que la mantenía siempre activa. Era unos años mayor que él pero siempre habían estado muy unidos. Todavía recordaba la fiesta de su boda y podía ver su rostro iluminado de felicidad al lado de su esposo Eleazar. Nada presagiaba entonces que años más tarde, iban ya para trece, Eleazar muriera en el asalto a la comunidad de Toledo. Dios dispuso que se encontrara en aquella ciudad por motivo de negocios en el momento en que hordas de cristianos furiosos entraron a saco en la judería y mataron a cientos de los suyos. El recuerdo de la terrible matanza todavía le ponía los pelos de punta. Según les relataron a David y a él cuando fueron a ocuparse de las pertenencias de su cuñado y a colocar una lápida sobre su tumba, los cristianos habían asaltado la judería animados por las arengas de un tal Fernán Martínez que predicaba la destrucción de las sinagogas y su conversión en iglesias. Entraron por sus calles armados de machetes y palos, mataron a todo aquel que encontraron en el camino ya fuera hombre, mujer o niño, y saquearon casas y comercios. Su cuñado Eleazar murió junto a muchos otros que trataban de defender la sinagoga.
Ruma nunca se repuso de aquel golpe. Pasado el año de luto, sus hermanos le instaron a contraer un nuevo matrimonio con alguno de los pretendientes que la solicitaban, pero nada logró convencerla. Volvió a la casa de sus padres y se ocupó de ellos. Cuando David se casó con Sarai, ella siguió encargándose de los quehaceres caseros y ayudó a su nueva hermana que carecía de su salud y energía. Su pequeño sobrino Joanás era para ella el hijo que nunca tendría.
-No lo hagas -le rogó su hermano-, deja que primero se ocupe de Sarai. Tiempo tendremos para hablar...
-No te preocupes -insistió Ruma-. Todavía va para largo. Su madre y hermana están arriba y David ha de comer algo. No ha probado bocado en todo el día.
Salió de la cocina y Yehudá le oyó subir las escaleras. Echó una mirada en derredor y se sintió reconfortado. Llevaba ya cuatro años lejos de Vitoria.
-Desde que David y Sarai se casaron... -recordó.
¿Cuál fue la verdadera razón de su marcha? ¿La intención de ampliar sus estudios como inicialmente dijo? Eso era en parte cierto. Había aprendido todo lo que un rabino debía saber pero sentía la imperiosa necesidad de continuar estudiando. ¡Había tantas preguntas sin respuesta!
-Las respuestas están en tu corazón -le había dicho su maestro, don Abraham-. No busques en los libros lo que puedes encontrar muy dentro de ti. Pregúntate y tendrás la respuesta que buscas.
No obstante, y a pesar de sus esfuerzos, el ayuno y la oración, no la había encontrado y decidió ir a Toledo. Las cosas habían cambiado en aquella ciudad. Ya no era el centro de la sabiduría, la tolerancia y la filosofía de las que tanta gala había hecho en años precedentes pero, aun así, seguía siendo el lugar al que todo estudioso debía acudir si quería ampliar sus conocimientos. La pujanza económica, el refinamiento artístico, la prestigiosa biblioteca con miles de volúmenes y manuscritos griegos, latinos, árabes y hebreos y muchos otros aspectos de la intelectualidad y las finanzas seguían presentes en las calles de Toledo y en ellas confluían las mentes más prestigiosas y dotadas de la comunidad judeo-hispánica.
¿O fue tal vez la boda de su hermano con la dulce Sarai lo que le impelió a abandonar la ciudad que le vio nacer? No era secreto de nadie que, desde que eran unos mozalbetes, los dos hermanos Sahadia habían estado enamorados de la misma muchacha. La familia de Sarai eligió a David, entre otras razones, por ser el mayor -aunque el hecho de que fuera médico de méritos incipientes y prometedores y heredero de la casa de sus padres, también tuviera algo que ver en la elección.
Suspiró y también lo hizo el niño dormido al lado del fuego.
-Parece que lees mi pensamiento pequeño Jonás... -sonrió-. La vida da muchas vueltas y tiempo tendrás para comprobarlo.
Dirigió la mirada hacia la puerta al oír ruido de pasos bajando la escalera. David entró como una tromba y sin decir nada le abrazó con tal ímpetu que a punto estuvieron los dos de rodar por el suelo.
-¡ Yehudá ! ¡ Por fin ! -exclamó y volvió a abrazar a su hermano con fuerza.